Marszałek Ion Antonescu. Biografia żołnierza i polityka

Autorzy: Krzysztof Dach, Tadeusz Dubicki

Rok wydania: 2003

Ilość stron: 247, mapy, ilustracje

Oprawa: miękka

Format: 16,0 cm x 22,8 cm

Napisana przez dwu polskich znawców najnowszych dziejów Rumunii biografia najbardziej znanej na polu międzynarodowym, a jednocześnie niezwykle kontrowersyjnej postaci z historii Rumunii I połowy XX w, przywódcy państwa, który wprowadził swój kraj na drogę sojuszu z państwami "Osi".

Książka opracowana na podstawie  słabo w Polsce znanej literatury rumuńskiej, a także tamtejszych archiwaliów.

Ion Antonescu (1882-1946), najbardziej znana na polu międzynarodowym postać z historii Rumunii I połowy XX w. Niezwykle utalentowany oficer sztabowy, wyróżniający się już w trakcie I wojny światowej. Współautor zwycięskich operacji pod Maresti - Marasesti - Oituz i zajęcia Budapesztu. Stały orędownik przyłączenia Siedmiogrodu do Rumunii. W okresie międzywojennym skonfliktowany z królem Karolem II, przeciwnik jego dyktatorskich rządów. Chwilowo odsunięty od wpływów (nawet internowany), powrócił na arenę polityczną we wrześniu 1940 r. na fali krytyki polityki Karola II, po utracie bez oporu przez Rumunię na rzecz sąsiadów ok. 40 % terytorium państwa. Gen. Antonescu przejął władzę jako premier, współrządząc z faszystowską Żelazną Gwardią, którą odsunął jednak całkowicie od władzy po zdławieniu rebelii wywołanej przez nią w styczniu 1941 r. Polityka forsowana przez gen. Antonescu uległa całkowitej zmianie w stosunku do dotychczasowych priorytetów, co oznaczało sojusz z III Rzeszą. Ważnym czynnikiem wpływającym na kontynuację tej drogi były częste spotkania z kanclerzem Adolfem Hitlerem, w trakcie których - mimo istniejących różnic poglądów - dochodziło do ich porozumienia. Po odzyskaniu zabranych przez ZSRS terytoriów Antonescu został marszałkiem, jednocześnie używał tytułu Conducatora (przywódca). Powodzenia militarne Rumunii, okupione poważnymi stratami, skończyły się po bitwie stalingradzkiej i walkach nad Donem (zostały wtedy rozbite dwie armie rumuńskie). Od tego czasu marszałek sam uruchomił kanały dyplomatyczne (m.n. przez polskich dyplomatów) i wspomagał zakulisowo przywódców rumuńskich partii demokratycznych w ich pertraktacjach z zachodnimi mocarstwami i ZSRS o wyjście Rumunii z wojny. Wskutek skomplikowanej gry sił politycznych, w tym króla Michała I i komunistów, zawiązał się spisek, który doprowadził do uwięzienia Antonescu i jego wywiezienie do Moskwy. W Rumunii 23 sierpnia 1944 r. dokonał się przewrót, w wyniku którego państwo to przeszło na stronę aliancką. Marszałek Antonescu odrzucił sowieckie propozycje pójścia na współpracę, w związku z czym został wydany nowym władzom rumuńskim, które zorganizowały pokazowy proces, zakończony wyrokiem skazującym go na śmierć przez rozstrzelanie.

Spis treści:

Wykaz skrótów  5

Wstęp  /7

Rozdział I. Początek drogi żołnierza  11

Rozdział II. "Wielka Rumunia"  /35

Rozdział III. Przywódca państwa ("Conducator") i Prezes Rady Ministrów /59

Rozdział IV. Rola służb specjalnych w zmianach zachodzących w Rumunii /73

Rozdział V. Pierwsze kontakty z Adolfem Hitlerem. Stłumienie rebelii legionistów. Przygotowania do wojny  /81

Rozdział VI. Początek wojny z ZSRS  /107

Rozdział VII.  Dalsze walki na froncie wschodnim. Rozmowy z Hitlerem  /121

Rozdział VIII. Położenie Żydów w Rumunii w czasie II wojny światowej  /157

Rozdział IX. Próby zawarcie rozejmu z aliantami  /169

Rozdział X. Aresztowanie marszałka Antonescu. Zawarcie rozejmu z Sowietami  /185

Rozdział XI. Rumunia po przewrocie 23 sierpnia 1944 r.  /201

Rozdział XII. Uwięzienie w Moskwie i proces w Bukareszcie  /211

Posłowie  /223

Bibliografia  /227

Indeks nazwisk  /241