Małżeństwo w czasach reformacji. Małżeńskie normy prawne i sądownictwo małżeńskie w XVI wieku w świetle dokumentów z...

Autorka: Gabriela Wąs

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 333

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

Dane źródłowe dotyczące norm małżeńskich i sądownictwa małżeńskiego oraz rodzajów sporów z nimi związanych na obszarze trzech księstw: legnickiego, brzeskiego i wołowskiego pod panowaniem książąt Piastów legnicko-brzeskich w drugiej połowie w. XVI w. pozwalają na następujące podsumowanie: Do zakresu spraw ujawnionych w dokumentach zachowanych w archiwach książąt brzeskich i legnickich można zaliczyć sprawy małżeńskie, które były już rozpatrywane przez sądy kościelne (biskupie) i dotyczyły ważności i legalności małżeństw. Wydaje się, że większość sporów w omawianym okresie wynikała z reformacyjnych norm małżeństwa w trzech obszarach: uzależnienia ważności małżeństwa od zgody rodziców, wprowadzenia rozwodu oraz umowy małżeńskiej jako środka inicjującego węzeł małżeński. Jeśli chodzi o sądownictwo małżeńskie, z badań wynika, że ​​było ono ustrukturyzowane kilkuinstancyjnie, działające na terenach trzech wymienionych księstw. Ostatnią instancją sądownictwa małżeńskiego powstałego w XVI wieku był władca księstwa, książę. Pełnił co najmniej trzy funkcje w okręgowym sądownictwie małżeńskim. Po pierwsze, to on powołał duchownych do pełnienia funkcji komisarzy ds. małżeńskich przy konsystorzach. Po drugie, decydował o wyroku i jego ogłoszeniu. Poza tym miał niezwykłą władzę w sądownictwie małżeńskim, będąc jednocześnie instancją apelacyjną z władzą udzielania dyspensy, czyli szytego na miarę, nietypowego rozstrzygnięcia w danej sprawie.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp      /11

CZĘŚĆ I. ŹRÓDŁA REFORMY MAŁŻEŃSTWA I SĄDOWNICTWA MAŁŻEŃSKIEGO ORAZ ORGANIZACJA KOŚCIELNA W KSIĘSTWACH LEGNICKIM, BRZESKIM I WOŁOWSKIM W XVI WIEKU   /33

Rozdział 1. Małżeństwo w reformach. Idee zmian koncepcji teologicznej i prawa małżeńskiego w ruchach reform w XV i pierwszej połowie XVI wieku    /36

Rozdział 2. Luter o małżeństwie. Reformacyjne koncepcje małżeństwa i małżeńskich norm prawnyc   /57

Rozdział 3. W poszukiwaniu instancji sądownictwa małżeńskiego w Kościołach księstw legnickiego, brzeskiego i wołowskiego w dotychczasowej literaturze. Akty określające niektóre reformacyjne normy małżeńskie    /107

CZĘŚĆ II. NORMY MAŁŻEŃSKIE, INSTANCJE SĄDOWNICTWA MAŁŻEŃSKIEGO I SPRAWY MAŁŻEŃSKIE W DRUGIEJ POŁOWIE XVI WIEKU W KSIĘSTWACH LEGNICKIM, BRZESKIM I WOŁOWSKIM W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ

Rozdział 1. Rodzice i dzieci 1. Między uczuciem a normą. Sprawa Anny Feige i Georga Sprottego    /147

Rozdział 2. Rodzice i dzieci 2. Problemy z rodzicami i pryncypałami    /167

Rozdział 3. Kobieta i mężczyzna 1. Oskarżenie o niedotrzymanie obietnicy małżeństwa czy o matrimonium clandestinum? Sprawa Marthy Kalart i Petera Hensela    /185

Rozdział 4. Kobieta i mężczyzna 2. Między obroną czci a oskarżeniem o rozpustę. Sprawa Evy Eisfart i Georga Kurtzschucha     /211

Rozdział 5. Kobieta i mężczyzna 3. Pokrewieństwo i powinowactwo      /229

Rozdział 6. Kobieta, mężczyzna i rodzice. O małżeństwo: obiecane, niedotrzymane, zabronione, zerwane   /245

Rozdział 7. Żona i mąż 1. Rozwód i powtórne małżeństwo    /261

Rozdział 8. Żona i mąż 2. Małżeństwo z podejrzeniami – aspekty kryminalne    /281

Zakończenie   /295

Bibliografia  /313

Summary  /329

Indeks osób  /331