Krzyż dla generała. Generałowie ze stoku Poznańskiej Cytadeli (1831-1945)

Autor: Jarosław Bączyk

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 254

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 14,5 cm x 21,0 cm

Z książki “Krzyż dla generała” dowiadujemy się, że pochówki najwyższych rangą wojskowych zapoczątkował pogrzeb sławnego pruskiego feldmarszałka Augusta von Gneisenaua, którego ciało 26 sierpnia 1831 roku tymczasowo pochowano na przedpolu wznoszonego fortu. We wrześniu 1843 roku na Cmentarzu Garnizonowym spoczął inicjator planu ufortyfikowania Poznania gen. Karl von Grolman. Następne pochówki generalskie odbyły się dopiero podczas Wielkiej Wojny. Na tzw. Cmentarzu Honorowym (Ehrenfriedhof) pochowano wówczas gen. Ericha Goebela (1854-1917) oraz jeńca rosyjskiego gen. Afanasija S. Sajczuka (1858-1914). Dziś nie ma już ich grobów, podobnie jak i całego Ehrenfriedhof.

W latach międzywojennych na Cmentarzu Garnizonowym miejsce wiecznego spoczynku znaleźli generałowie Wojska Polskiego: Rajmund Baczyński (1857-1929), Oswald Frank (1882-1934), Jan Władyslaw Hubischta (1870-1933), Maciej Puchalak (1871-1929) i Józef Starkowski (1856-1932). Przypuszczalnie tuż po zakończeniu II wojny światowej przeniesiono tam również groby Antoniego Kiewnarskiego (1867-1941) i Wiktora Raczyńskiego (1864-1928). Na stoku cmentarnym Cytadeli pochowano też generałów rosyjskich – byłego carskiego gubernatora Izmaiła W. Korostowca (1863-1933) oraz czerwonoarmistę Wiktora G. Czernowa (1899-1945). Ich groby zachowały się,  w przeciwieństwie do mogił dwóch ukraińskich generałów-emigrantów Wołodymyra Olszewskiego (1873-1933) i Serhija Kułżynskiego (1869-1937), spoczywających niegdyś w kwaterze prawosławnej.

W zespole cmentarzy na stoku poznańskiej Cytadeli znajduje się obecnie 9 generalskich grobów, w których spoczywa 7 generałów Wojska Polskiego oraz 2 generałów rosyjskich (z armii carskiej i radzieckiej). Liczby te nie obejmują jednak tych mogił generalskich, które wskutek działań wojennych bądź też innych czynników, nie zachowały się do czasów współczesnych. O tych właśnie „obecnych” i „nieobecnych” generałach wśród pochówków na dzisiejszej Cytadeli, traktuje niniejsza publikacja. Nie jest ona naukową monografią ani też typowym słownikiem biograficznym. Dedykowana jest wszystkim miłośnikom posnanianów, osobom ciekawym lokalnej historii, niekoniecznie tej wielkiej, na pewno zaś mało znanej, a czasami wręcz zapomnianej.

(źródło: www.wmn.poznan.pl)

Spis treści:

Wstęp /7

Rozdział I. Od Garnison-Kirchhof do Cmentarza Bohaterów /11

Rozdział II. W służbie Czarnego Orła  /37

Serce feldmarszałka. August Neidhardt von Gneisenau (1760-1831)  /42

Kamień i twierdza. Karl Wilhelm Georg von Grolman (1777-1843)  /60

Rozdział III. Ofiary Wielkie Wojny /76

Los jeńca. Afanasij Siemionowicz Sajczuk (1858-1914)  /78

Z poznańskimi artylerzystami. Erich Goebel (1854-1917)  /87

Rozdział IV. Generałowie Niepodległej  /92

Zapomniany komendant Legionów. Rajmund Baczyński von Leszkowicz (1857-1929)  /112

Śmierć nie wybiera... Oswald Frank (1882-1934)  /119

Przed i po Maju. Jan Władysław Hubischta (1870-1933)  /129

Ojciec i jego synowie. Antoni Kiewnarski (1867-1941)  /136

Z Mościsk do Wielkopolski. Maciej Puchalak (1871-1929)  /146

Nie z tych Raczyńskich. Wiktor Raczyński (1864-1928)  /152

Generał wśród zwierząt. Józef Starkowski (1856-1932)  /159

Aneks do rozdziału IV. Rozkaz ministra spraw wojskowych o udziale Siły Zbrojnej w pogrzebach  /168

Aneks V. Wczoraj generałowie, dziś emigranci  /177

Upadek gubernatora. Izmaił Władimirowicz Korostowiec (1863-1933)  /192

Wszystko dla kawalerii. Serhij Kułżynskyj (1869-1937)  /204

"Żelazny" generał. Wołodymyr Olszewskyj (1873-1933)  /213

Rozdział VI. Za Ojczyznę! Za Stalina!  /220

Zbyt daleko do Berlina. Wiktor Gieorgijewicz Czernow (1899-1945)  /227

Aneks do rozdziału VI. Eskorty honorowe przy pochówku wojskowych  /237

Zakończenie /239

Bibliografia (wybór) /241