Kościoły, kaplice i cmentarze ewangelickie ziemii wrzesińskiej

Autor: Sebastian Mazurkiewicz

Rok wydania: 2017

Ilość stron: 98

Oprawa: miękka

Format: 15,5 cm x 22,5 cm

"Cały czas niewiele jest publikacji ukazujących sztukę protestantów na terenie Wielkopolski. A przecież to niezwykłe bogate dziedzictwo liczące już pięć wieków, zasługuje na dogłębne badania i szczegółowe opracowania. Już sama liczba prawie 200 zachowanych świątyń i ponad 1200 cmentarzy świadczy o bogactwie dziedzictwa ewangelików nierozerwalnie związanego z krajobrazem kulturowym województwa wielkopolskiego [...]

Reformacja w Polsce miała znakomitych mecenasów wywodzących się ze znanych rodzin szlacheckich, a przykładem takich rodów na terenie ziemi wrzesińskiej byli Górscy z Miłosławia  Bardzcy z Barda. Nie można też zapomnieć o ogromnej roli osadników olęderskich, którzy zasiedlali tereny ziemi wrzesińskiej od połowy XVIII w., głównie okolice Nekli i Pyzdr. Niestety nie zachowały się na tym terenie zabytki protestanckie z okresu nowożytnego, a najstarsze cmentarze pochodzą z końca XVIII w. Większość z nich powstała jednak w ciągu XIX w., podobnie jak zachowane budownictwo sakralne. Najwięcej szczęścia miały dawne kościoły ewangelickie, gdyż ocalały wszystkie zabory, a co najważniejsze, są one nadal użytkowane"

(z Przedmowy)

Spis treści:

Przedmowa /5

Dzieje kościoła ewangelickiego na ziemi wrzesińskiej /7

Kościoły, kaplice i cmentarze ewangelickie /15

Parafia ewangelicka Miloslaw (Miłosław) /16

• Kościół parafialny Miloslaw (Miłosław) /16
• Cmentarz Budzilowo (Budziłowo) /18
• Cmentarz Lagiewki (Łagiewki) /19
• Cmentarz Miloslaw (Miłosław) /20

Parafia ewangelicka Nekla Hauland (Nekla Olędry - Nekielka) /22

• Kościół parafialny Nekla Hauland (Nekla Olędry - Nekielka) /23
• Cmentarz Nekla Hauland (Nekla Olędry - Nekielka) /26

Filiał Braunsdorf (Barczyzna) parafii ewangelickiej Nekla Hauland (Nekla Olędry - Nekielka) /29

• Kaplica parafialna Braunsdorf (Barczyzna) /30
• Cmentarz Braunsdorf (Barczyzna Stara) /31
• Cmentarz Grunthal (Gierałtowo: Chłapowo Olędry) /32
• Cmentarz Grunthal (Gierałtowo: Laski Olędry) /33
• Cmentarz Grunthal (OlędrybTargowogóreckie, Targowa Górka Mała - dziś część Nekli) /34
• Cmentarz Nekla Dorf (Nekla) /36

Parafia ewangelicka Schwarzenau (Czerniejewo) /39

• Cmentarz Rehthal (Mystki Olędry, Mystki Czerniejewskie - dziś część wsi Barczyzna)  /40

Parafia ewangelicka Wreschen (Września) /42

• Kościół parafialny Wreschen (Września) /43
• Kaplica Sockelstein (Sokolniki) /46
• Cmentarz Bierschlin (Bierzglin) /47
• Cmentarz Gross Hauland (Psary Wielkie) /49
• Cmentarz Grunhof (Grzybowo) /50
• Cmentarz Neu Teklenburg (Sobiesiernie) /52
• Cmentarz Oblatschkowo (Obłaczkowo) /55
• Cmentarz Schuttwitz (Zasutowo) /56
• Cmentarz Sockelstein (Sokolniki)  /58
• Cmentarz Waldhorst (Psary Małe)  /61
• Cmentarz Wreschen (Września)  /62

Filiał Wilhelmsau (Węgierki) parafii ewangelickiej Wreschen (Września) /64

• Kościół parafialny Wilhelmsau (Węgierki) /65
• Cmentarz Neuhauen (Gonice) /67
• Cmentarz Sendschau (Sędziwojewo) /69
• Cmentarz Wilhelmsau (Węgierki) /71

Filiał Lissewo-Pyzdry (Lisewo-Pyzdry) parafii ewangelickiej Zagórów /72

• Kaplica Wrąbczynkowka Kolonia (Wrąbczynkowskie Holendry) /73
• Cmentarz Ciemierowskie Holendry (Ciemierów Kolonia) /74
• Cmentarz Lisewska Kolonia (Kolonia Lisewo) /76
• Cmentarz Pyzdry/78
• Cmentarz Wrąbczynkowska Kolonia (Wrąbczynkowskie Holendry) /80

Strażnicy kościołów, kaplic i cmentarzy ewangelickich /85

Bibliografia /99