Kościół wobec czarów w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku (na tle europejskim)

Autor: Jacek Wijaczka

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 321

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Niniejsza praca odpowiada na pytanie, jak wobec procesów o czary w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII w. zachowywali się polscy biskupi i kler parafialny. Pokazuje regulacje prawne i dzień codzienny, postawy duchownych wobec kobiet, a także mężczyzn, uznanych za czarownice. Dla porównania przedstawiono postawy duchownych w innych katolickich krajach Europy. Praca wskazuje, że w okresie renesansu i baroku niewinne ofiary na stosy trafiały wysyłane tam przede wszystkim przez sędziów świeckich, a nie duchownych.

Spis treści: 

Wykaz skrótów /7

Wstęp /9

ROZDZIAŁ 1: Kościół a czary w późnym średniowieczu

Kościół wobec magii, czarów i herezji do XIV wieku /23
Kościół i papiestwo wobec czarów w XIV-XV wieku /30
Proces inkwizycyjny /37
Pierwsze procesy o czary w Europie /40
Heinrich Kramer i jego "Młot na czarownice" /50
Kościół w Polsce wobec czarów /58

ROZDZIAŁ 2: Od średniowiecza do Instrukcji rzymskiej (1657)

Mała epoka lodowcowa i zmiana klimatu umysłowego /63
Diabeł /72
Polowanie na czarownice w końcu XVI wieku /80
Procesy o czary w Hiszpanii /83
Procesy o czary w księstwach biskupich na obszarze Rzeszy /84
Udział duchownych w procesach o czary /95
Papiestwo a procesy o czary w pierwszej połowie XVII wieku /97
Rok 1643 - opinia teologów uniwersytetu w Koln /103
Instrukcja rzymska w sprawie prowadzenia procesów o czary /107

ROZDZIAŁ 3: Biskupi w państwie polsko-litewskim a czary

Do połowy XVII wieku /115
Od połowy XVII wieku /125
Diecezja włocławska (kujawsko-pomorska) /133
Diecezja płocka /144
Diecezja krakowska /150
Diecezja łucka /151
Diecezja poznańska /153
Diecezja chełmińska /154
Diecezja kijowska /155
Diecezja wileńska /156
Diecezja żmudzka /158
Biskupi polscy wobec czarów w XVII-XVIII wieku /159

ROZDZIAŁ 4: Niższe duchowieństwo wobec czarostwa

Uwagi wstępne /169
Wykształcenie i pochodzenie społeczne duchowieństwa parafialnego /170
Wiara duchownych w magię, czary i czarownice /178
Duchowni obrońcy czarownic /188
Duchowni a pławienie /201
Księża jako spowiednicy domniemanych czarowników i czarownic /205
Duchowni jako oskarżyciele i sędziowie /208
Postępowania o czary przed komisjami i sądami konsystorskimi /212

Zakończenie /217

Aneksy źródłowe /231

Bibliografia /275

Indeks osób /303

Indeks geograficzny /317

Wykaz aneksów /323