Kościół prawosławny na ziemiach zachodnich i północnych Polski po II wojnie światowej

Autor: Stefan Dudra

Rok wydania: 2004

Ilość stron: 346

Oprawa: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

"Kościół prawosławny w Polsce po stratach odniesionych w czasie II wojny świato­wej rozpoczął egzystencję w szczególnie skomplikowanej sytuacji zewnętrznej. Poza obszarem Białostocczyzny przybrał charakter wybitnie diasporalny. W wyniku prze­siedleń z lat 1944-1947 przestała funkcjonować większość parafii na terenie połu­dniowo-wschodniej Polski. Na ziemiach zachodnich i północnych rodziło się prawo­sławie w nowym, nieprzychylnym, a często wręcz wrogim środowisku społecznym i politycznym. Cerkiew w dalszym ciągu utożsamiana była z czymś obcym, niezrozumiałym. Po I wojnie światowej w polskiej świadomości społecznej była symbolem caratu, rozbiorów, niewoli, ucisku religijnego i narodowościowego1. Po 1945 roku utożsa­miano ją z radzieckim okupantem, stawała się symbolem częściowej utraty suweren­ności. Potęgowane to było faktem przynależności do niej części ludności deportowa­nej w ramach akcji „Wisła", która zbiorowo obciążona została wszelkimi negatyw­nymi stereotypami. Z powyższych powodów istotnym elementem dla przesiedlonej ludności były pierwsze wspólne nabożeństwa. Liturgia, według określenia Sergiusza Bułgakowa „będąca sercem prawosławia", poza dostarczaniem przeżyć duchowych spełniała również ważną funkcję integrującą społeczność prawosławną".
(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /5

Rozdział I. Kościół prawosławny po zakończeniu II wojny światowej  /21

1. Struktura administracyjna i hierarchia kościelna  /21

2. Prawne położenie Kościoła /34

3. Polityka państwa wobec Kościoła w latach 1945-1956  /48

4. Kościół prawosławny w polityce państwa w okresie popaździernikowym  /64

5. Kościół prawosławny po 1989 roku /81

II. Kościół prawosławny na ziemiach odzyskanych  /89

1. Akcja "Wisła" i rozmieszczenie wiernych /89

2. Struktura administracyjna Kościoła prawosławnego na ziemiach odzyskanych /113

3. Kwestia narodowościowa w Kościele prawosławnym  /125

4. Stosunki z innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi  /137

Rozdział III. Prawosławna Diecezja wrocławsko-szczecińska  /163

1. Kształtowanie się sieci dekanalnej i parafialnej  /163

2. Duchowieństwo i stan materialny diecezji  /194

3. Katedra wrocławska i Dom Opieki św. Stefana w Cieplicach /220

4. Praca duszpasterska wśród młodzieży prawosławnej  /233

Rozdział IV. Powstanie i rozwój parafii prawosławnych w dekanacie gdańskim i olsztyńskim  /250

Zakończenie /285

Załączniki /298

Wykaz niektórych skrótów /318

Bibliografia  /319

Indeks osobowy /330

Indeks miejscowości /339

7. Przełom lat 1941/1942 na południowym Atlantyku  /116

8. Na amerykańskich wodach  /123

9. Zmierzch Bogów  /146

10. Włosi na Dalekim Wschodzie  /167

Zakończenie  /179

Aneks 1 - Los okrętów wchodzących w skład włoskiej Grupy Atlantyckiej (w kolejności zawijania do portu w Bordeaux) /182

Aneks 2 - Statki zatopione przez okręty Regia Marina w bitwie o Atlantyk  /183

Aneks 3 - Statki i okręty uszkodzone przez okręty Regia Marina w bitwie o Atlantyk  /187

Aneks 4 - Najważniejsze daty z historii okrętów, ich stocznie macierzyste oraz znaczenie ich nazwy (w kolejności zawijania do portu w Bordeaux) /188

Bibliografia  /195