Korespondencja Adama Adamandego Kochańskiego i Gotfrieda Wilhelma Leibniza z lat 1670-1698

Tłumaczenie, opracowanie i wstęp: Dorota Sieńko

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 255

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 23,0 cm

Wszechstronne zainteresowania jezuity Adama Adamandego Kochańskiego (1631–1700) wykraczały poza ramy, w jakich zamykała się ówczesna wiedza w zakresie nauk ścisłych w Polsce. Kochański był matematykiem, a także fizykiem i konstruktorem maszyn i zegarów, pedagogiem i bibliotekarzem króla Jana III. Jego korespondencja z Gottfriedem Wilhelmem Leibnizem (1646-1716), filozofem, matematykiem i fizykiem jest ważnym źródłem poznania intelektualnej atmosfery ówczesnej Europy, kiedy praca naukowa nabrała charakteru zespołowego, a korespondencja stała się ważnym instrumentem wymiany myśli i budowania "wspólnoty duchowej". Podziw budzi różnorodność tematów podejmowanych przez obu uczonych. Leibniz prezentuje Kochańskiemu swoje opracowanie rachunku różniczkowego, dzieli się z nim, w całkowitym zaufaniu, swoim wynalazkiem „maszyny arytmetycznej". Zachęca też Kochańskiego do poznawania Chin, próbuje wraz z nim budować naukę o pochodzeniu narodów, tworzyć podstawy języka uniwersalnego. Kochański z kolei w listach do Leibniza porusza kwestie związane z perpetuum mobile, podaje opisy konstrukcji maszyn własnego pomysłu i pyta o ich ocenę. Obaj uczeni omawiają też sytuację polityczno-społeczną Polski, przy czym Leibniz okazuje w tym względzie szczególne zainteresowanie, z uwagą śledzi nawet działanie polskich kopalń.

Spis treści:

Wstęp  /9

Tło intelektualne epoki  /12

O korespondencji Adama Adamandego Kochańskiego i Gottfrieda Wilhelma Leibniza  /22

O przekładzie  /30

LISTY  /33

1. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Praga, 7 czerwca 1670)  /35

2. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Praga, 1 lipca 1671)  /43

3. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Praga, 18 listopada 1671)  /54

4. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Praga, 12 grudnia 1671)  /64

5. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, maj-październik 1680)  /69

6. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 9 listopada 1691)  /74

7. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (grudzień 1691)  /77

8. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 18 stycznia 1692)  /86

9. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 9 lutego 1692)  /93

10. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 21 marca 1692)  /96

11. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 30 maja 1692)  /103

12. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (lipiec 1692)  /109

13. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 31 października 1692)  /116

14. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (styczeń 1693)  /125

15. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 28 maja 1694)  /130

16. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 20 sierpnia 1694  /135

17. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 27 maja 1695)  /141

18. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 26 lipca 1695)  /144

19. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Warszawa, 8/18 sierpnia 1695)  /149

20. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (22 września 1695)  /151

21. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 2 grudnia 1695)  /153

22. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (26 stycznia 1696)  /155

23. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 8 lutego 1696)  /156

24. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 14 marca 1696)  /159

25. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 26 marca 1696/5 kwietnia 1696)  /163

26. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 18 kwietnia 1696)  /166

27. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (6/16 maja 1696)  /176

28. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 18 lipca 1696)  /179

29. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 1 sierpnia 1696)  /184

30. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 6 marca 1697)  /186

31. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 29 maja 1697)  /188'

32. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (13 czerwca 1697)  /193

33. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 26 czerwca 1697)  /195

34. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 14 lipca 1697)  /199

35. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 6 października 1697)  /203

36. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 14 grudnia 1697)  /206

37. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 17 maja 1698)  /216

38. Gottfried Wilhem Leibniz do Adama Adamandego Kochańskiego (Hanower, 29 maja 1698)  /219

39. Adam Adamandy Kochański do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (Cieplice, 11 czerwca 1698)  /220

DODATEK  /225

I. Charles Le Gobien do Gottfrieda Wilhelma Leibniza (dla Adama Adamandego Kochańskiego w imieniu Joachima Bouveta), Paryż, 15 maja 1698  /225

II. Adam Adamandy Kochański do Charles`a Le Gobien (Cieplice, 11 czerwca 1698)  /229

III. Joachima Bouvet do Adama Adamandego Kochańskiego (Pekin, 20 września 1699)  /235

Wykaz skrótów  /237

Bibliografia  /239

Indeks osób  /251