Kontusz. Z dziejów polskiego ubioru narodowego

Kontusz to inaczej polski strój narodowy, odzienie specyficzne, po którym przez wieki rozpoznawano przedstawicieli Rzeczpospolitej. I nie zmieniły tego ni rozbiory ni ciemne lata  PRL. Ten element dorobku rodzimej kultury ma swoją barwną i ciekawą historię powstawania, ewolucji, wreszcie symbolikę. Książka jest pierwszą, bardzo udaną próbą syntetycznego opisania tego symbolu kultury polskiej, a opisowi towarzyszy wspaniały zestaw ilustracji dobranych ze znawstwem i smakiem. A rzecz cała wyszła spod piór uznanych specjalistek od dziejów ubioru, pionierek badań nad specyfiką polskiego stroju narodowego.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp /7

Rozdział I. Na początku była tunika  /15

Pierwsze tuniki z czasów starożytnych /15

Cesarze i pogromcy zła w tunikach i płaszczach  /17

Tuniki królów i rycerzy w średniowiecznej Europie  /19

Tuniki, płaty i chusty w średniowiecznej Polsce  /20

Na scenę wkracza szuba  /24

Sekrety żupicy  /26

Dziedzictwo tuniki na styku Zachodu i Wschodu /26

Ubiory w Rosji  /26

Ubiory na terenach Mołdawii  i Wołoszczyzny  /28

Ubiory perskie i ich podobieństwo do ubiorów polskich  /28

Osmańskie ubiory męskie  /30

Ubiory na Węgrzech  /34

Rozdział II. Sarmata odziany /39

Narodziny idei sarmackiej  /39

W poszukiwaniu najlepszego ubioru /42

Renesans w szlacheckiej garderobie  /44

Ubiór jako znak przynależności do stanu /53

W poszukiwaniu nowości  /56

Pościg za modą  /58

Na skrzyżowaniu kultur - moda czy moralność?  /60

Żołnierz modny  /62

Mody z królewskiego dworu  /68

Sarmacka sylwetka, fryzury, zarosty  /74

Rozdział III. W blaskach i cieniach barokowej mody  /77

Teatr baroku  /77

W garderobie sarmackiego szlachcica /77

Kontusz w barokowym teatrze mody  /81

Zwycięstwo kontuszu  /88

Tkaniny jedwabne z Włoch i Francji i barwy szlacheckiej garderoby  /90

Codzienność sarmackiej mody  /93

Na polu bitwy  /95

Ubiory w służbie dyplomacji  /99

Splendor sarmackiej mody  /117

Pomiędzy zachodnią, orientalną a rodzimą modą  /118

Stroje polskich pań  /126

Portret szlachcica  /127

Szlachecka sylwetka, fryzury, zarosty  /131

Na wzór szlachty  /132

Rozdział IV. Triumf i zmierzch kontusza /135

Tło epoki  /135

Kontusz i żupan - w dążeniu do idealnej formy  /136

W szlacheckiej garderobie /143

Nakrycia głowy  /148

Obuwie /148

Triumf pasów kontuszowych  /149

Zagraniczne ubiory w garderobie polskiego szlachcica  /154

Skąd się brały nowe mody?  /157

Wybór między modą polską a francuską  /159

Kontusz skrojony ze światopoglądu  /165

Czas mundurów /177

Mundury przyjacielskie  /178

Mundury orderowe  /179

Mundury wojewódzkie (obywatelskie)  /183

Mieszczanie w kontuszach  /189

Dyplomacja, moda i fantazja  /191

Rozdział V. Tęsknota za przeszłością  /195

Gdy nastał nowy wiek, Rzeczypospolitej nie było na mapie Europy  /195

Triumf eleganta  /196

Ojczyste ubiory w dziewiętnastowiecznej garderobie  /205

Renesans kontusza  /221

Portret patriotów  /226

Patriotki w kontuszach  /227

W stylu staropolskim i fotografa  /231

Na ślub tylko w kontuszu  /236

W stylu staropolskim na balu  /239

Zakończenie  /242

Aneks. Ile wart był ubiór?  /245

Kilka słów o dawnych pieniądzach od średniowiecza po XIX w.  /245

Dochody w dawnej Polsce  /246

Koszty ubiorów i akcesoriów w świetle dawnych cenników i inwentarzy  /248

Słowniczek  /251

Wybrana literatura  /267

Indeks osób /280

Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /298

Spis ilustracji  /302