Kolekcja i tożsamość

Autorka: Milena Woźniak-Koch

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 454

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Publikacja Kolekcja i tożsamość. Kolekcjonerstwo warszawskiej burżuazji i inteligencji pochodzenia żydowskiego jako wyraz identyfikacji kulturowo-narodowej (1880-1939) została poświęcona kolekcjom przedstawicieli szczególnej, w dużej mierze zapomnianej warstwy – warszawskiej burżuazji i inteligencji pochodzenia żydowskiego. Jest to praca wielowymiarowa (można by ją nazwać „rozprawą dygresyjną”), w której kolekcjonerstwo – mimo że stanowi główną oś refleksji – jednocześnie jest punktem wyjścia dla rozważań nad szeroko rozumianą relacją człowiek – historia kultury – historia społeczna.

W najbardziej podstawowym, historycznym wymiarze jest to książka poświęcona istotnemu fragmentowi życia kulturalnego Warszawy sprzed 1939 roku. W obszarze badań nad kolekcjonerstwem wnosi uzupełnienie do typologii polskich kolekcji o endemiczny gatunek – kolekcję warszawską, do której ukonstytuowania walnie przyczyniło się stołeczne mieszczaństwo, także to pochodzenia żydowskiego. Zawiera propozycję metodologiczną zastosowania narratologii w studiach nad kolekcjami, umożliwiającą odczytanie biografizmu kolekcji. Jest też – bardziej w rezultacie niż w zamiarze – próbą krytycznego oglądu specyfiki polskiej kultury narodowej, przyczynkiem do refleksji nad istotą polskiej tożsamości.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

Część I  /13

Kolekcjonerstwo polskie przełomu XIX i XX wieku. Stan badań  /15

Spór o uniwersalia, czyli paradygmat studiów nad kolekcjonerstwem  /35

Kolekcja. Autobiograficzna narracja o tożsamości i przemijaniu  /53

Część II /71

Kolekcjonerstwo warszawskie 1800–1860. Magnateria i oświeceniowo-romantyczna koncepcja „kolekcji publicznej”  /73

Kolekcjonerstwo warszawskie 1860–1939. Procesy demokratyzacji i kształtowania się modelu kolekcji narodowej  /89

Część III  /147

Stając się „Polakiem mojżeszowego wyznania”… Asymilacja, akulturacja, polonizacja warszawskiej burżuazji i inteligencji  /149

Dawne i nowe badania nad historią polsko-żydowskiej inteligencji. Próba charakterystyki  /163

Od „postyczniowego zbratania” do nacjonalizmów międzywojnia. Historia polsko-żydowskich relacji społecznych w latach 1861–1939. Wybrane problemy /176

Mathias Bersohn (1823–1908) i jego integracjonistyczne kolekcjonerstwo judaików /207

Część IV  /221

Edward Rejcher (1852–1927). Obrońca dziedzictwa kulturowego  /223

Leon Franciszek Goldberg-Górski (1863–1937). Lekarz, żołnierz, kolekcjoner i (niespełniony) filozof  /259

Gustaw Wertheim (1878–1939). Konstanciński arystokrata asymilacji /283

Bronisław Krystall (1887–1983). „Nic poza Pięknem” /324

Zakończenie  /367

Podziękowania  /375

Bibliografia  /377

Spis ilustracji  /416

Indeks osób  /423

Summary  436