Koczownictwo. Studja nad nomadyzmem i nad wpływem tegoż na społeczeństwo, ustrój i prawo - Feliks Gross

Wybór i opracowanie: Michał Grynberg, Maria Kotowska

Rok wydania: 2006

Liczba stron: 190

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 25,0 cm

Ludy koczownicze są równie nieuchwytne w ich teoretycznej doniosłości jak i w rzeczywistem życiu. Choć dramatyczna, konieczna i nieunikniona ich rola dziejowa - nigdy trwałą nie była. Pojawiają się na widowni epok dziejowych, by zniknąć równie szybko jak przyszły. Rola ich ? to podbój i asymilacja, w której zatracają swe kulturalne, narodowe oblicze. Zlewają się z podbitą przez siebie ludnością, po zapłodnieniu jej energją, z której rodzi się impet stworzenia nowej kultury. Stara jest teorja, którą czasem świeże badania i nowy wgląd w historję wskrzeszają, że niemal wszystkie wyższe kultury powstały ze zderzenia plemion koczowniczych z osiadłą ludnością rolniczą. Ludy koczownicze przynoszą ze sobą tę żywiołowość i męskość, która buduje ale i burzy. Ludy rolnicze dają znowu pewną trwałość i oparcie, które się rodzi z zamożności, stałego miejsca zamieszkania, gęstszego zaludnienia i wyższej kultury duchowej.

ze wstępu wydania oryginalnego z 1936 roku

Spis treści:

Wstęp  /VII-X

Introduction /XI-XIII

Część I. Systematyka wędrówek

Problem ruchliwości ludzkiej  /1

I. Procesy migracyjne. Przesiedlenia 

a) przesiedlenia swobodne  /4

b) przesiedlenia przymusowe /10

Konkluzje  /11

II. Podróże  /12

Konkluzje  /13

III. Włóczęgostwo  /14

Konkluzje  /15

IV. Koczownictwo  /15

A. Koczownictwo typowe  /21

1. Ludy łowieckie  /22

2. Pustynne ludy pasterskie  /28

B. Seminomadyzm okresowy (prejodyczny)  /31

1. Seminomadyzm jednosiedzibowy  /32

2. Seminomadyzm dwusiedzibowy  /36

Konkluzje  /40

Ostateczny podział typów wędrówek i ich stosunek wzajemny  /41

Część II. Przyczyny nomadyzmu i wpływ tychże na zjawiska demograficzne

I. Wpływ środowiska naturalnego na kształtowanie społeczeństwa pierwotnego  /45

Konkluzje  /56

II. Wpływ środowiska naturalnego na koczownictwo

Przyczyny koczownictwa  /57

1. Przyczyny koczownictwa u ludów pustynnych i stepowych  /60

2. Przyczyny koczownictwa ludów polarnych  /65

3. Przyczyny koczownictwa mieszkańców lasów podzwrotnikowych  /66

Konkluzje  /67

III. Wpływ koczownictwa na liczebność i wielkość zespołów oraz na gęstośćzaludnienia  

1. Liczebność jednostek gospodarczych nomadów typowych  /68

2. Liczebność jednostek gospodarczych seminomadów okresowych  /79

a) Seminomadzi okresowi dwusiedzibowi  /79

b) Seminomadzi okresowi jednosiedzibowi  /84

Konkluzje  /87

IV. Zagadnienie ludnościowe koczownictwa  /89

Konkluzje  /96

Część III. Wpływ nomadyzmu na prawo i ustrój polityczny oraz społeczny

I. Założenia  /99

Konkluzje  /102

II. Ustrój polityczny i organizacja nomadów  /104

1. Nomadzi typowi. Australja  /104

a) zagadnienie ustrojowe  /104

b) problem stanowości  /113

Pigmejowie. Ustrój i stanowość  /119

Tuaregowie. Ustój i stanowość  /126

2. Semionomadzi dwusiedzibowi Jakuci  /136

3. Seminomadzi jednosiedzibowi. Eskimosi  /141

Konkluzje  /142

III. Uwagi nad wpływem koczownictwa na ustrój społeczeństw  /145

IV. Problem koczownictwa i form rodzinnych  /150

V. Koczownictwo i prawo własności  /156

A. Prawo własności na ziemi  /156

1. Nomadzi typowi  /156

2. Seminomadzi okresowi  /161

B. Uwagi o prawie własności na ziemi u koczowników  /163

C. Własność na rzeczach ruchomych  /167

D. Uwagi o prawie własności na rzeczach ruchomych  /169

VI. Ograniczenie przyrostu ludności u koczowników i wpływ tegoż na zwyczaje  /171

A. Regulacja przyrostu  /172

B. Ograniczenia aktywności seksualnej  /174

Studies on nomadism and its influence on society, organisation and law 177

Literatura /183