Klejnoty w służbie sacrum i dewocji. Biżuteria w Polsce

Redakcja: Katarzyna Kluczwajd

Rok wydania: 2017

Ilość stron: 90 + ilustracje

Oprawa: miękka

Format: 21 cm x 29,5 cm

Seria: Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce Tom XVI

Języki: polski, angielski

„Kolejna biżuteryjna podróż w czasie i przestrzeni od średniowiecza po nowoczesność” jak pisze we wstępie redaktor naukowy tomu, Katarzyna Kluczwajd. Tym razem pole zainteresowań autorów, zawężone zostało do biżuterii związanej z kultem religijnym, przy czym temat ten potraktowany został niezwykle szeroko. W tomie znalazły się więc artykuły poświęcone diamentowej sukience obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej, klejnotom gidelskiego sanktuarium, ametystowi w insygniach biskupich czy motywom religijnym w klejnotach książąt pomorskich z XVI i XVII wieku. Jest to ten najwyższy pułap sztuki jubilerskiej, gdzie artyzm do dziś znanych twórców spotkał się z sferą sakralną i potrzebami sprawowanej liturgii, tworząc artefakty często najwyższej próby. Z drugiej strony wielu autorów zainteresowała najczęściej spotykana dewocyjna „masówka”, np. medaliki religijne noszone między XVI a XVIII wiekiem, chłopskie medaliki bursztynowe i krzyżyki, zdobiące sznury korali czy biżuteria warszawska i jej losy w czasach okupacji i Powstania Warszawskiego. Nie zabrakło też artykułów poświęconych zbiorom muzealnym (Muzeum Okręgowe w Koninie, Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, Muzeum Etnograficzne w Poznaniu) oraz refleksji nad mizernym stanem współczesnej polskiej biżuterii religijnej.

Tom, będący szesnastą już pozycją serii: Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce, zaopatrzony został w streszczenia artykułów w jęz. ang., indeks osób i nazw geograficznych oraz kolorową wkładkę ilustracyjną.

Spis treści:

Wstęp (K. Kluczwajd) /9

A. Sypek, J. Żmudziński - Sukienka diamentowa obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej  - aktualny stan i problemy badawcze (wprowadzenie)  /11

M. Piwocka, D. Nowacki - Święta menażeria - od klejnotu emblematycznego do wotum  /17

P. Dettloff - Klejnoty gidelskiego sanktuarium  /25

K. Bogacka - Ametyst w insygniach biskupich w Polsce - historia i symbolika  /35

J. Kreigseisen - Medaliki religijne XVI-XVIII wieku - forma, treść, funkcja  /43

M. Frankowska-Makała - Motywy religijne w klejnotach książąt pomorskich z XVI i XVII wieku  /49

B. Dolczewska - Staropolska biżuteria dewocyjna w poznańskich inwentarzach mieszczańskich XVI-XVIII wieku  /57

J. A. Rochacki - Jeszcze o ryngrafach o kaplerzach  /65

E. Piskorz-Branekova - Klejnoty z chłopskiej skrzyni  /69

E. Letkiewicz - Bijou fotomicroscopiques - o nowościach dziewiętnastowiecznej biżuterii  /75

M. Andrzejczak - Polska współczesna biżuteria sakralna XXI wieku  /82

M. Szuman-Gorczyca - Biżuteria historyzująca w zbiorach Muzeum Okręgowego w Koninie  /87

D. Zahel - Dżentelmen, oficer, gospodarz. Ozdoby męskiego stroju w zbiorach Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu  /93

K. Kluczwajd - Złotnicy, jubilerzy i zegarmistrzowie - rzemieślniczo-handlowy pejzaż Torunia XIX-XX w. (do 1939 roku)  /99

E. Wieruch-Jankowska - Biżuteria warszawska i jej losy w latach okupacji i powstania warszawskiego  /113

J. Minksztym - Srebra Laosu. Drobne wyroby srebrne z depozytu Profesora Augustyna Ponikiewskiego w kolekcji Muzeum Etnograficznego w Poznaniu  /119

Indeks osób  /127

Indeks nazw geograficznych  /133

Informacje /137