Katalog pieczęci Jagiellonów

Redakcja: Marcin Hlebionek

Opracowanie: Martina Bolom-Katari, Waldemar Chorażyczewski, Mirosław Glejtek, Marcin Hlebionek, Vitaliy Perkun, Piotr Pokora

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 490  

Okładka: twarda

Format: 21,5 cm x 30,5 cm

Seria: Folia Jagellonica Fontes 46

[...] W nurt tych badań wpisuje się publikowany niżej katalog, proponując nieco inną perspektywę. Zawiera on bowiem zabytki sfragistyczne związane z dynastią Jagiellonów rozumianą jako wielka rodzina obejmująca zstępnych po Władysławie Jagielle zarówno tych, którzy nosili koronę polską, węgierską lub czeską, jak i takich, którzy nie zasiedli na żadnym tronie. Uwzględnia również pieczęcie monarszych małżonek, córek i bastardów, a także inne sigilla, które przez swą formę i funkcję postrzegane były (lub mogą być) jako elementy królewskiego systemu sfragistycznego. Zbiór uzupełniają rzekome oryginały pieczęci monarszych.

Zarysowana wyżej perspektywa rzutuje na układ treści publikacji i znajduje odzwierciedlenie w strukturze katalogu, któremu nadano układ genealogiczny. Stąd też, wbrew chronologii objęcia tronu, pieczęcie królowej Jadwigi umieszczone zostały po pieczęciach Władysława Jagiełły, protoplasty dynastii, którego Jadwiga była małżonką, mimo iż formalnie była też równorzędnym władcą Królestwa Polskiego. Stąd też po pieczęciach Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki następuje omówienie pieczęci najstarszego ich syna - Władysława Jagiellończyka, chociaż był on królem Czech i Węgier. By nie stracić jednak z pola widzenia perspektywy politycznej, jej właśnie podporządkowano układ dalszych części Wstępu, w którym osobno zostały omówione pieczęcie Jagiellonów polsko-litewskich i czesko-węgierskich oraz ich małżonek i potomstwa, w tym naturalnego. W założeniu wydawców rozwiązanie takie ma ułatwić Czytelnikom śledzenie losów sfragistyki jagiellońskiej z dwóch punktów widzenia: politycznego oraz genealogicznego.

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /7

1. Koncepcja katalogu i jego zawartość  /9

2. Pieczęcie Jagiellonów polsko-litewskich  /14

2.1. Wprowadzenie /14

2.2. Pieczęcie królowej Jadwigi Andegaweńskiej  /16

2.3. Pieczęcie królów Polski i wielkich książąt litewskich  /18

2.4. Pieczęcie królowych polskich i wielkich księżnych litewskich  /33

2.5. Pieczęcie królewiczów i królewien  /39

2.5.1. Pieczęcie królewiczów (sensu stricto)  /40

2.5.2. Pieczęcie królewiczów jako władców terytorialnych (z wyłączeniem pieczęci królewskich)  /43

2.5.3. Pieczęcie królewiczów duchownych  /46

2.5.4. Pieczęcie królewien (sensu scritco)  /47

2.5.5. Pieczęcie Jagiellonek polsko-litewskich jako żon władców terytorialnych /48

2.6. Falsyfikaty pieczęci królewskich  /51

3. Pieczęcie władców Czech i Węgier z dynastii Jagiellonów  /53

3.1. Pieczęcie królów Czech i Węgier  /53

3.1.1. Pieczęcie królów Czech  /53

3.1.2. Pieczęcie królów Węgier  /59

3.2. Pieczęcie królowch czeskich i węgierskicj  /63

3.3. Pieczęcie Anny Jagiellonki  /66

4. Pieczęcie potomstwa naturalnego  /68

5. Aspekty materialne pieczęci: kształt, wielkość, materiał odcisków i jego barwa  /70

5.1. Pieczęcie królów Polski i wielkich książąt litewskich  /70

5.1.1. Pieczęcie królowej Jadwigi Andegaweńskiej  /70

5.1.2. Pieczęcie królów Polski  /70

5.1.3. Pieczęcie wielkich książąt litewskich  /72

5.2. Pieczęcie rodziny królewskiej  /74

5.2.1. Pieczęcie królowych  /74

5.2.2. Pieczęcie królewiczów /75

5.2.3. Pieczęcie królewien  /77

5.3. Pieczęcie królów Czech i Węgier /78

5.3.1. Pieczęcie królów Czech  /78

5.3.2. Pieczęcie królów Węgier  /79

5.4. Pieczęcie królowych czeskich i węgierskich oraz Anny Jagiellonki (żony Ferdynanda I Habsburga)  /80

5.5. Pieczęcie Jana z Książąt Litewskich  /81

6. Zasady wydawnicze /82

KATALOG /85

Bibliografia  /469

1. Źródła archiwalne (wykaz instytucji i zespołów archiwalnych)  /471

2. Źródła drukowane i publikacje /479