Kasjan mnich

Autor: Columba Stewart OSB

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 579

Okładka: miękka

Format: 12,5 cm x 19,5 cm

Seria: Źródła monastyczne (34)

Jan Kasjan (ok. 365 – 435) należy niewątpliwie do największych pisarzy duchowych Zachodu. Jego "Reguły i Rozmowy z Ojcami" stanowiły przez ponad 1.500 lat podstawową lekturę dla mnichów i mniszek zalecaną im w Regule przez samego Patriarchę św. Benedykta. Począwszy od średniowiecza dzieła Kasjana stały się obowiązkową lekturą dla zakonnic i zakonników na całym Zachodzie. Jednocześnie Kasjan jest jedynym autorem piszącym po łacinie, który znalazł się w Filokaliach, najbardziej znanej antologii pism duchowych Kościoła wschodniego, powstałej w XVIII wieku. Ten fakt świadczy o tym, że Kasjanowi udało się dokonać wspaniałej syntezy duchowości mnichów pustyni egipskiej dla potrzeb mnichów na Zachodzie. W ten sposób stał się on nauczycielem życia monastycznego dla całego Zachodu.

Zasadnicza myśl Kasjana dotycząca życia duchowego jest prosta: kształtować swoje życie w oparciu o Słowo Boże. Cała mądrość polega na umiejętnym odczytaniu Pisma Świętego i konkretnym wprowadzeniu go w życie. Służy temu praktyka stałego czytania (lectio divina), medytacji i liturgia godzin. Modlitwa jest dla Kasjana zasadniczo odpowiedzią na usłyszane Słowo Boże, a jednocześnie jest świadomie i nieustannie przez to słowo kształtowana, aż do pełni, gdy mnich zapomina już o sobie i o tym, że się modli – jak to wyraził św. Atonii.

Trudno dziś precyzyjnie określić, co Kasjan zaczerpnął z tekstów innych autorów, a co pochodzi z jego osobistego doświadczenia. Ale właśnie ten fakt świadczy o tym, że bardzo autentycznie przejął tradycję i twórczo się w nią włączył. Jego nauka o zasadach życia duchowego do dzisiaj pozostaje aktualna.

Autor monografii, benedyktyn Columba Stewarta, ukazuje myśl Kasjana na tle epoki. Szeroko omawia źródła i jednocześnie ukazuje oryginalność pisarza. W obszernych przypisach przytacza różne opinie i podejścia do Kasjana i omawianych zagadnień. Są one prawdziwą kopalnią informacji na temat obecnego stanu badań w tej dziedzinie. Tekst samej monografii jest jednak tak napisany, że czytelnik nie potrzebuje koniecznie odnosić się do przypisów. Stąd umieściliśmy je na końcu, aby nie przytłaczały zasadniczego tekstu swoim rozmiarem. Ponadto z oryginału przejęliśmy zasady zapisu odsyłaczy do pism Kasjana i innych starożytnych autorów (zamiast „przecinka” pozostawiliśmy „kropkę”). Przy siglach biblijnych zachowujemy nasz zapis. Na końcu umieszczamy obszerną bibliografię, uzupełnioną o znane nam polskie przekłady podawanych źródeł i opracowań.

(opis Wydawcy)

Spis treści: 

WYKAZ SKRÓTÓW /9

DO WYDANIA POLSKIEGO /13

PRZEDMOWA /15

Rozdział pierwszy
KASJAN MNICH /21

Nieuchwytność /21
Miejsce urodzenia i dzieciństwo /23
Początki monastyczne w Betlejem /28
Egipt /30
Konstantynopol i Rzym /42
Galia /48
Łaska i wolna wola /56
Spuścizna /67
Mnich żyjący dla innych /71
Przypisy do rozdziału pierwszego /72

Rozdział drugi
KASJAN PISARZ /107

Sposoby czytania /107
Pisma monastyczne Kasjana /112
Język i styl /123
Źródła Kasjana /124
Pedagogia Kasjana /128
Kasjan Nauczyciel /132
Przypisy do rozdziału drugiego /133

Rozdział trzeci
KASJAN TEOLOG /145

Wędrówka przez zadanie do celu: wytyczanie mapy życia monastycznego /145
Poszukiwanie czystości serca /149
Kontemplacja /160
Szczęście niebieskie i oglądanie Boga /178
Mnisi dla świata /190
Przypisy do rozdziału trzeciego /191

Rozdział czwarty
CIAŁO I DUCH, WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ I CZYSTOŚĆ /217

Czystość i asceza w pracach Kasjana /217
Pożądanie /222
Ciało /233
Wstrzemięźliwość i cnota czystości /237
Łaska Boża i ludzka wola /249
Nocne zmazy /260
Szczerość i wolność /265
Przypisy do rozdziału czwartego /266

Rozdział piąty
BIBLIA I MODLITWA /291

Przykłady modlitwy i interpretacji Biblii /294
Poznanie duchowe /302
Widzenie i poznanie Chrystusa /313
Przypisy do rozdziału piątego /322

Rozdział szósty
NIEUSTANNA MODLITWA /337

Oddziaływanie wzajemne Biblii i modlitwy /337
Biblia i modlitwa w Egipcie /340
Przyswojenie tradycji przez Kasjana /346
Sposoby nieustannej modlitwy /349
Asceza i modlitwa /350
Przypisy do rozdziału szóstego /367

Rozdział siódmy
DOŚWIADCZENIE MODLITWY /385

Ekstaza /389
Skrucha /403
Nauczyciel modlitwy /418
Przypisy do rozdziału siódmego /419

POSŁOWIE /447

DODATEK /451

KASJAN O MONASTYCYZMIE W EGIPCIE /451

Dolny Egipt: monastycyzm w Delcie Nilu /451
Opowieści z drugiej ręki /465
Mnisi nieznani z innych źródeł /466
Przypisy do Dodatku /467

BIBLIOGRAFIA /481