Ilustrowany słownik gwary i kultury spiskiej Tom 2. K – Ó

Autorzy: Józef Kąś, Maciej Rak  

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 838

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 30,0 cm

Ilustrowany słownik gwary i kultury spiskiej Józefa Kąsia i Macieja Raka to trzecie z kolei nowatorskie dzieło z zakresu leksykograf ii opisujące gwary polskiego Podtatrza, według zasad wypracowanych przez Józefa Kąsia i zastosowanych w słownikach jego autorstwa, tj. w Słowniku gwary orawskiej (wyd. II, t. I–II, 2011) i szczególnie w Ilustrowanym leksykonie gwary i kultury podhalańskiej (t. I–XII, 2015–2019).

Słownik imponuje bogactwem i różnorodnością materiału językowego (baza komputerowa liczy ponad 2 miliony słowoform), współczesnego i dawnego (z lat 60. XX w.), wielością ilustracji, poziomem opracowania leksykograficznego, bogactwem treści z zakresu kultury ludowej (por. np. hasła BACA, CEPOWINY, CAROWNICA, JUHAS). Ta wiarygodna, solidna, zróżnicowana podstawa materiałowa to jeden z atutów słownika i gwarancja jego reprezentatywności. Szczególne miejsce w słowniku zajmują ilustracje, których rola nie jest dekoracyjna, lecz bardzo mocno – informacyjna. Kultury materialnej wsi nie sposób opisywać, nie pokazując ilustracji artefaktów.

Ilustrowany słownik gwary i kultury spiskiej Józefa Kąsia i Macieja Raka to dzieło przemyślane, świetnie opracowane, którego walory naukowe łączą się z popularyzatorskimi, w którym klarowny, przystępny sposób opracowania (z pisownią zgodną z regułami ortograf icznymi polszczyzny, ale uwzględniającej swoistość gwary) został dostosowany do potrzeb różnych odbiorców, nie tylko badaczy, lecz także wszystkich zainteresowanych gwarą i kulturą spiską. Bogactwo materiału językowo-kulturowego i ilustracyjnego zamieszczonego w recenzowanym słowniku sprawia, że może służyć on jako doskonała podstawa różnorodnych badań naukowych – przede wszystkim językoznawczych, ale także etnograf icznych i folklorystycznych.

Ilustrowany słownik gwary i kultury spiskiej to również rewelacyjny dokument językowy i kulturowy, cenne źródło wiedzy o tym niewielkim, ale bardzo interesującym regionie gwarowym – jego przeszłości utrwalonej w przywoływanych cytatach i jego teraźniejszości oraz jego kulturze ludowej. Stanowi doskonałą wizytówkę regionu jako opracowanie niezwykle istotne dla poznania i promocji regionu spiskiego.

- prof. dr hab. Halina Karaś

Spis treści:

Od autorów  /9

Słownik

K  /11

L  /241

Ł  /283

M /307

N /431

O /571

Ó /721

Autorzy zdjęć w tomie II /723

Źródła ilustracji /724

Ilustracje

Tablica I. Natura /727

Tablica II. Gospodarstwo domowe /739

Tablica III. Gospodarstwo rolne /756

Tablica IV. Strój /792

Tablica V. Rzemiosło /808

Tablica VI. Inne /827