Idea Ordo Militaris w sztuce barokowej krzyżowców z czerwoną gwiazdą

Autor: Arkadiusz Wojtyła

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 608

Okładka: twarda 

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga! Nieznaczne zarysowania i zagięcia okładki

(opis wydawcy)

Spis treści:

Podziękowania /13

Zagadnienia wstępne /15

1. Cel pracy /15

2. Stan badań /17

3. Metoda /23

4. Charakterystyka źródeł /26

5. Zakres czasy i topograficzny. Kompozycja pracy /27

6. Uwarunkowania ideowe sztuki baroku czeskiego. Zarys problemu /29

7. Idea ordo militaris w czasach nowożytnych. Ogólna charakterystyka zjawiska /31

Rozdział I. Szpitalnicy czy rycerze? Problem statusu zakonu krzyżowców z czerwoną gwiazdą /35

1. Fratres hospitalis Sancti Francisci. Powstanie i rozwój zgromadzenia w Czechach i na Morawach /35

2. Fratres hospitalis Sanctae Elisabethae. Początki zgromadzenia na Śląsku /39

3. Consuetudinem fratrum Domus Theutonicorum. Przejawy "militaryzacji" zakonu w średniowieczu /40

4. Contra haereticos pugnarunt. Proces klerykalizacji zakonu /43

5. Ritter der rothen Stern i Magnus Magister. "Rycerscy" przełożeni zakonu /45

6. Unus est magister vester. Rycerski ingres mistrza Waldsteina /47

7. Sacer Ordo Militaris Crucigerorum cum rubea stella. Oficjalne uznanie rycerskiego statusu zakonu /50

8. Sacer Militaris et Ewuestris exemptus Ordo Crucigerorum. Zabiegi śląskiej gałęzi zgromadzenia o tytuł rycerski /56

9. Quod noster ordo sit vere equestris et militaris. Uwieńczenie zabiegów śląskich krzyżowców o tytuł rycerski /64

Rozdział II. Demonstracja przynależności krzyżowców z czerwoną gwiazdą do rodziny zakonów rycerskich w różnych sferach działalności zgromadzenia  /68

1. Sancta Helena ordinem crucigerorum institut. Historiografia zakonna /68

2. Cum Magistro Melitensi. Relacje krzyżowców z czerwoną gwiazdą z zakonami rycerskimi /81

3. Crux aurea pendula. Rycerskie atrybuty i ceremonie w czasach nowożytnych /85

4. Particula de Sacra Cruce. Relikwie jerozolimskie /87

5. Inventio Crucis festimus. "Rycerskie" uroczystości krzyżowców z czerwoną gwiazdą /90

Rozdział III. Wątki rycerskie i krzyżowe w ikonosferze klasztoru św. Franciszka przy moście Karola w Pradze /96

1. Crucigeri ex Palestinahuc venientes. Ceremonia położenia kamienia węgielnego /96

2. Quasi Vestimentum Ducale. Strój ceremonialny i insygnia mistrzów generalnych /99

3. Sacri Militaris Ordinis Genealis Magister. Portrety mistrzów genealnych /102

4. Clypeorum insignia Christus scripserat. Rzeźyb Św. Helena, Konstantyn, Salwator oraz Matka Boska Bolesna  /106

5. Militaria Constantini. Malowidła na sklepieniach generalatu /110

6. Victoria Constantini in virtute S. (anctae) Crucis. Obrazy z refektarza /112

7. Miles et martyr. Obraz Św. Jerzy walczący ze smokiem /113

8. Crucem tuam adoramus Domine. Oratorium klasztoru św. Franciszka /116

9. Et livore eius sanati sumus. Obrazy ze szpitala /117

10. Officium Proprium Sanctorum Sacri et Militaris Ordinis Crucigerorum. Obraz Święci zakonu krzyżowców gwiaździstych  /118

Rozdział IV. Manifestacja rycerskiego statusu krzyżowców z czerwoną gwiazdą w programie ideowym kościoła św. Franciszka serafickiego w Pradze /120

1. Okoliczności fundacji barokowej świątyni /120

2. Invocabunt me, et ego exaudiam. Konsekracja świątyni  /123

3. Pictor famosus. Aranżacja wnętrza /124

4. Ad normam Crucis. Plany kościoła i ich wymowa ideowa /127

5. Sacrum Sanctuarium Crucis. Wymowa ideowa bryły świątyni i artykulacji architektonicznej jej fasay /131

6. Haec est arbor vitae. Treści ideowe reliefów fasady /133

7. Arma Christi. Posągi aniołów na attyce fasady /142

8. Purpura Regis, id est Passio Christi. Symbolika barwy okładzin marmurowych /144

9. Verbum caro factum est. Treści ideowe malowideł prezbiterium /144

10. Posągi świętych w niszach /149

11. Ordo militaris crucigerorum regulae Sancti Augustini. Treści ideowe ołtarza głównego /152

12. Crux triumphat. Treści ideowe ołtarza Krzyża Świętego /158

13. Etqui vidit, testimonium perhibuit. Wątki chrystologiczne w ołtarzu Wniebowzięcia NMP  /160

14. Hoc signum Crucis erit in coelo - in hoc signo vinces. Treści ideowe malowidel Reinera /164

15. In medio virgulti spinoli. Relikwiarze /170

Rozdział V. Wątki jerozolimskie i rycerskie w fundacjach artystycznych zgromadzenia na Nowym Mieście oraz w okolicach Pragi /176

1. De Vicu Theutonicorum. Kościół św. Piotra na Porici w czasach baroku /176

2. E Palestina Bethlehemitae hvc venervnt. Program ideowy kościoła św. Jerzego w Hloubetinie /180

3. Martinus adhuc catechumenus hac me veste contexit. Treści ideowe kościoła św. Marcina w Tursku /184

4. Militia Crucis semper laetetur. Program ideowy kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Maurycego w Revnicach /186

5. Schloss Dobrichowitz. Ikonosfera zamku w Dobrichovicach /196

6. Zamek w Dablicach /201

Rozdział VI. Krzyż i gwiazda. Gloryfikacja zakonu krzyżowców w jego fundacjach artystycznych w północno-zachodnich Czechach /206

1. Totapulchra es amica mea. Kompleks pielgrzymkowy w Chlumie sv. Mari /207

2. Militari Ordini suo in perpetuum propugnaculum. Kościół św. Marii Magdaleny w Karlovych Varach /233

3. Kościół Wniebowzięcia NMP w Kunsperku nad Ohri /244

4. Crucifixus ab igne. Kościół św. Wacława w Lokti /246

5. Komandorie w Czechach i w Moście /249

Rozdział VII. Twierdza św. Hipolita. Wątki rycerskie w sztuce krzyżowców z Hradiste u Znojma /253

Rozdział VIII. Demonstracja statusu ordo militaris w fundacjach artystycznych śląskich krzyżowców z czerwoną gwiazdą /273

1. Domus Ducalis Sancti Mathiae. Klasztor i kościół św. Macieja we Wrocławiu /273

2. Aedes construxerat aere. Kościół św. Małgorzaty w Gajkowie /304

3. Divi archistrategi Michaeli. Komandorie św. Michała w Świdnicy i św. św. Piotra i Pawła w Ziębicach  /309

4. Zamek w Leśnicy /323

Rozdział IX. Przejawy rycerskiej rangi zgromadzenia w sztuce krzyżowców bratysławskich i wiedeńskich /331

1. Komenda św. św. Marcina i Leopolda w Bratysławie /331

2. Komenda św. Karola Boromeusza w Wiedniu /335

Podsumowanie /338

Lista skrótów /357

Bibliografia /359

Aneks /377

Summary /399

Indeks postaci historycznych /407

Indeks miejscowości /413

Indeks ikonograficzny /417

Spis ilustracji /423