Homo ludens. Zabawy i rozrywki na co dzień i od święta w dziejach krajów Europy Środkowej i ich sąsiadów

Redakcja: Agnieszka Tetrycz-Puzio, Wojciech Bejda, współpraca Lech Kościelak

Rok wydania: 2017

Ilość stron: 603

Oprawa: twarda

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

"Nie istnieje i nie istniała społeczność, kultura czy cywilizacja, której członkowie nie znaliby zabaw i gier. Tytuł niniejszego tomu nawiązuje do sformułowania uzytego przez holenderskiego historyka i antropologa Johana Huizingę, który odbywając intelektualną podróż przez epoki założył, że do głównych motywów napędzających ludzkie działanie należą zabawa i współzawodnictwo, zatem tematyka zamieszzonych tu artykułów skupiła się wokół

Spis treści:

Słowo wstępne  /5

CZĘŚĆ I. ŚREDNIOWIECZNE GRY  7

Michał Sołtysiak - Archeologia rzeczy - gry planszowe wikingów jako źródło poznania dawnych społeczności  /9

Ewa Wielocha - Kościany przedmiot do gry z cmentarza przy kościele św. Jakuba Apostoła w Toruniu i analogiczne znaleziska z obszaru Europy Środkowej - problematyka funkcji  /25

Marek Otisk - Ludi philosophorum: filozofowie i zabawy w średniowieczu  /35

Izabela Gomułka - Ewolucja zabawek na przestrzeni wieków średnich  /53

CZĘŚĆ II. DAMY I WOJOWNICY  /61

Zbigniew I. Brzostowski - "Jeżeli bowiem ktoś zapragnąłby latać, nic bardziej nie przypomina latania.." - czyli o przyjemnościach starożytnych Greków z ćwiczeń hippicznych  /63

Remigiusz Gogosz - Kulturowa rola gier i sportu w świetle źródeł staroskandynawskich  /77

Żaneta Chrzanowska - Motyw uczty w średniowiecznych kronikach z przełomu XI/XII wieku  /95

Agnieszka Tetrycz-Puzio - Codzienne przyjemności piastowskich księżnych (X-XIV w.)  /109

Marek Radoch - Turniej dam jako przykład rozważań nad udziałem kobiet w potyczkach  /125

CZĘŚĆ III. MUZYKA I TAŃCE  /137

Lech Kościelak - Hieronim z Moraw - nauczyciel muzyki z XIII wieku  /139

Sylwia Skiendziul - Postrzeganie kobiety tańczącej (w świetle rozmaitych średniowiecznych źródeł pisanych)   /147

Damian Szweda - Muzykanci na dworze wielkiego mistrza Ulryka von Jungingen  /157

Sylwia Konarska-Zimnicka - Ubiór tancerzy w świetle późnośredniowiecznych przekazów źródłowych  /169

CZĘŚĆ IV. STAROPOLSKIE HULANKI  /179

Beata Wojciechowska - Zapusty w kulturze późnośredniowiecznej Polski  /181

Joanna Karczewska - "W karczmie nie masz pana" - staropolska karczma jako centrum rozrywki  /191

Anna Odrzywolska-Kidawa - Poczciwe czy wszeteczne? - Obraz biesiad u Mikołaja Reja  /201

cxxxx

Tomasz Ciesielski, Monika Żeromska-Ciesielska - Zabawy domowe i towarzyskie w Rzeczypospolitej dobry saskiej w świetle egodokumentów  /227

CZĘŚĆ V. DAMY I PANOWIE - JAK BAWIONO SIĘ W XIX- I XX-WIECZNYCH SALONACH?  /245

Małgorzata Nossowska - Paryskie wzorce - rozrywki i czas wolny w świetle prasy warszawskiej z 2. połowy XIX wieku  /247

Anna Łysiak-Łątkowska - Uczucia, rozterki i refleksje w listach Tekli Żelechowskiej do Jacka Idziego Przybylskiego  /261

Agnieszka Świętosławska - Tańce, drużbowie i Polska. Kilka uwag o treściach narodowych w XIX-wiecznych przedstawieniach krakowskich wesel  /275

Aneta A. Duda - Formy spotkań familijnych i towarzyskich rodziny Radziwiłłów w XIX - XX wieku  /295

Ireneusz Bieniecki - Kultura, rozrywka, sport i wypoczynek w życiu codziennym personelu Flotyllo Pińskiej polskiej Marynarki Wojennej w latach 1919-1939  /319

Wojciech Bejda - Wieloaspektowość spektakli historycznych w Wielkiej Brytanii w 1. połowie XX wieku  /335

Lech Krzyżanowski - Rozrywki i formy wypoczynku międzywojennego środowiska sędziowskiego w Polsce  /345

Robert Kuśnierz, Jurij Szapował - Jak zabawiali się enkawudziści? Kilka faktów z działalności szefa NKWD USRS Wsewołoda Balickiego i jego podwładnych  /359

Beata Świacka-Kołczańska - Rozrywka w Auschwitz-Birkenau. Tortura i ucieczka  /369

CZĘŚĆ VI. LITERACKIE I MALARSKIE KONTEKSTY //385

Monika Jankiewicz-Brzostkowska - Elementy moralnej waloryzacji w wybranych przedstawieniach zabaw w ogrodach  /387

Daniela Rywikova - Mors ludens. Zabawa, rozrywka, groteska i personifikacje Śmierci w sztuce i dyskursie moralistycznym późnego średniowiecza  /405

Teresa Banaś-Korniak - Siedemnastowiecznego szlachcica polskiego smutki i zabawy. Motywy ludyczne w barokowych epigramatach Wespazjana Kochowskiego i Daniela Bratkowskiego  /427

Paweł Maciąg - Gry i zabawy utrwalone przez artystów europejskich pociągnięciem pędzla / 441

Daniel Haas Kianicka -Hry v Kremnici v ranom novoveku (16.-18. storocie)  /455

Aneta Jurzysta - Przyjęcia, bale i odświętne rytuały. O obrazie świętowania i rozrywki w Buddenbrookach Tomasza Manna  /467

Agnieszka Łazar - Zabawy i rozrywki w nazwiskach z sufiksem -ow/-ew, -iw/-yw, -ów, współcześnie w Polsce notowanych  /487

CZĘŚĆ VII. KULTUROWE KONTEKSTY WSPÓŁCZESNYCH ZABAW  /499

Tomasz Michalewski - Kulturowa transmisja międzypokoleniowa na przykładzie zabaw i zabawek czterech pokoleń  /501

Anna Piotrowska - Czy celebryci mają czas wolny? O kształtowaniu się stylu życia nowej klasy próżniaczej  /513

Kamil Kleszczyński - Prehistoria grywalizacji. Praktyczne zastosowania mechaniki gier w dziejach  /531

Halina Mielicka-Pawłowska - Homo ludens communitas  /543

Bibliografia  /557