Homer i jego czasy

Autorka: Barbara Patzek

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 128

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Poematy homerowe wyznaczają świt – i to świt olśniewający – kultury zachodniej. Iliada i Odyseja w swoim ogromie, ale również w literackim pięknie i dojrzałości sprawiają tak imponujące wrażenie, że dziś jeszcze – znacznie ponad dwa i pół tysiące lat od chwili powstania – wciąż na nowo budzą zdumienie i podziw. Zdumienie i podziw są początkiem każdego dociekliwego badania, nic zatem dziwnego, że poeta i jego wersy od starożytności po dzień dzisiejszy stawały się źródłem inspiracji dla uczonych i artystów, a także dla zwykłych słuchaczy i czytelników, którzy postanowili zmierzyć się z Homerem i jego dziełem.

Niniejsza książka daje, w formie wprowadzenia, przegląd licznych pytań, jakie nasuwają się w związku z życiem Homera, treścią i strukturą jego twórczości, porządkuje te pytania i udziela – na ile to możliwe – naukowych odpowiedzi. Celem tej pracy jest zachęcenie do zgłębienia Iliady i Odysei, a także, przez przybliżenie kulis świata homerowego, przyczynienie się do zwiększenia satysfakcji z lektury tych arcydzieł literatury starożytnej.

Książka Barbary Patzek, wykładowcy historii starożytnej na uniwersytecie w Essen, jest znakomitym wprowadzeniem do lektury Iliady i Odysei, dwóch poematów leżących u początków kultury literackiej i intelektualnej Zachodu. Autorka przybliża czytelnikowi podstawowe zagadnienia homerowej krytyki: autorstwo poematów, ich specyficzne miejsce w dziejach literatury greckiej, gdzieś na pograniczu kultury ustnej i dopiero kształtującej się kultury piśmiennej, wreszcie związek epiki heroicznej z rzeczywistością historyczną. Profesor Patzek równie sprawnie porusza się w obszarze problematyki krytyczno-literackiej, mitograficznej (czy wręcz: religioznawczej), historycznej i archeologicznej.

Homer i jego czasy to esej skierowany przede wszystkim do studentów filologii, historii i archeologii, ale także do wszystkich tych, którzy mają szerokie zainteresowania humanistyczne i chcą dowiedzieć się czegoś o źródłach naszej cywilizacji.

(opis wydawcy)

Spis treści:

1. Przedmowa      /7

2. Eposy homerowe    /9

2.1. Iliada   /9

2.2. Odyseja     /18

3. Poeta homerowy     /29

3.1. Poetycki charakter eposów homerowych: poeta Iliady i poeta Odysei    /29

3.2. Zawartość eposów homerowych    /31

3.3. Spisanie eposów homerowych     /32

3.4. Literacka kultura pisma Bliskiego Wschodu jako wzór dla spisania eposów homerowych     /35

3.5. Biblioteka wiedzy     /37

3.6. Kim był Homer?    /39

4. „Kwestia homerowa”     /41

4.1. Śpiewak homerowy i jego publiczność     /41

4.2. Wczesnogrecka ustna poezja heroiczna    /46

4.3. Tradycja homerowa w VIII wieku: czara Nestora z Ischii    /48

4.4. Przedhomerowa tradycja X i IX wieku: władca z Lefkandi    /52

4.5. Homer, Mykeny i Troja    /58

4.6. Mit i pamięć: mit trojański a wojna trojańska    /63

5. Czasy homerowe i społeczeństwo homerowe    /66

5.1. Czy poematy homerowe można czytać jak książki historyczne? Znaczenie przedmiotów w świecie homerowym    /66

5.2. Społeczeństwo czasów homerowych w świetle poematów    /70

5.3. Wczesnogrecka  arystokracja: rywalizacja o bogactwo i honor    /74

5.4. Wyprawy łupieżcze i handel: dawni Grecy w oczach sąsiadów   /77

5.5. Wojsko jako wspólnota. Ucywilizowanie konfliktów    /80

5.6. Rywalizacja sportowa i pokaz cnót arystokratycznych    /82

5.7. Ekonomia: dom i kobiety    /85

5.8. Znaczenie miast w poematach homerowych    /88

6. Mitologia homerowa    /94

6.1. Ukształtowanie się religii greckiej w czasach homerowych    /94

6.2. Grecka mitologia     /96

6.3. Bogowie i herosi Homera     /98

6.4. Kult herosów     /99

6.5. Troja i archeologia mityczna w poematach homerowych    /101

6.6. Wschodnie początki    /102

6.7. Boska machina Homera: homerowa teoria historii    /105

6.8. Bogowie i herosi: psychologia homerowa      /112

7. Epilog: Czy Homer jest jeszcze aktualny?     /116

8. Bibliografia     /119

9. Apendyks: bibliografia polska    /122

10. Spis ilustracji     /124

11. Indeks osób i nazw geograficznych    /125