Historia wspólna czy rozdzielna. Polacy, Litwini, Białorusini, Ukraińcy w ich dziejowym stosunku (XV - XX w.)

Autorka: Maria B. Topolska

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 380

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Autorka, prof. emeryt. Uniwersytetu Zielonogórskiego, od lat 1970. specjalizując się w mało znanej z powodów polityki historycznej i mało rozpowszechnianej tematyce, stawia w swej książce szereg pytań. Próby odpowiedzi dotyczą wspólnej z Polską przeszłości Litwinów, Białorusinów i Ukraińców. Ich wspólnych zasług w pochodzie zachodnioeuropejskiej cywilizacji (głównie w j. polskim) – odmiennej od Rosji. A także zalet tego modelu, tworzonego z udziałem przedstawicieli również innych narodowości i wyznań, co symbolizuje przyjmowanie go przez carów Rosji i ich otoczenie od połowy XVII w. W tej książce – twórcy nowoczesnych państw  narodowych – występują jako członkowie europejskiej wspólnoty od kilku wieków, do której po bolesnych doświadczeniach XX w. usiłują obecnie powrócić.

Zobaczmy jak wiele czynników wpływa nadal na niewłaściwe oceny wspólnych niegdyś zasług, podziwianych w państwach zachodnich. Przyczyniły się one do utrwalania i wzrastania  stereotypów oraz, w celu umacniania świadomości narodowej, prowadziły do bratobójczych walk. Esej X – w podsumowaniu – wskazuje na efekty procesu bliskości i następnie przejawów obcości aż do naszych dni. 

Spis treści:

Wstęp  /7

I. Rozszerzanie się chrześcijańskiej Europy na wschód i jego skutki  /21

II. Wielkie Księstwo Litewskie pomiędzy Koroną Polską a Moskwą do połowy XVI w.  /43

III. Narody i grupy etniczne na ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w dobie zaborów i w XX wieku  /69

IV. Kościoły i wyznania w XV-XX w.  /97

V. Oświata - jej przemiany na wielonarodowym terytorium  /149

VI. Piśmiennictwo i drukarstwo na ziemiach litewskich, białoruskich i ukraińskich  /175

VII. Rola elit, ich otoczenia w procesach zmian kulturowych  /205

VIII. Przemiany świadomości narodowej w XVI-XX wieku  /249

IX. Europejski wymiar architektury sakralnej i świeckiej  /281

X. Przyczyny oraz skutki bliskości i obcości członków dawnej wspólnoty państwowej wczoraj i dziś  /313

Spis ilustracji  /339

Bibliografia (odsyłacze w tekście)  /343

Streszczenie  /351

Summary: Common history or separate? Poles, Lithuanians, Belarusians and Ukrainians - historic relation (XV-XX century)  /357

Indeks osobowy  /363