Historia twierdzy Brzeg

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Od wydawcy /5

Wstęp /7

Miejskie mury obronne /10

U progu ery nowożytnej /16

Fortyfikacja bastionowa - krótkie wprowadzenie /19

Trudne początki brzeskiej twierdzy /23

Starowłoska maniera fortyfikacyjna /26

Nowowłoska maniera fortyfikacyjna /27

"Kamień węgielny" brzeskiej twierdzy bastionowej /28

Brama Odrzańska /36

Staroniderlandzka (staroholenderska) maniera fortyfikacyjna /42

U progu wojny trzydziestoletniej /46

Równie trudna kontynuacja /49

Wojna duńska i szwedzka /54

Pierwsza kapitulacja /59

Brzeg staje się prawdziwą twierdzą /62

Plany brzeskiej twierdzy z okresu wojny trzydziestoletniej /65

Wojna szwedzka i francuska /75

Oblężenie Brzegu przez Torstenssona w opisie Lucaego /77

Oblężenie Brzegu przez Torstenssona w diariuszu Marcina Gerharda i dalszych zapisach /86

Oblężenie Brzegu przez Torstenssona na planach /148

Próba oceny, ostatnie lata wojny /155

Ius Praesidii, Brzeg twierdzą cesarską, rozbudowa i zastój /161

Ożywienie wobec nowego tureckiego zagrożenia /172

Schyłek epoki piastowskiej /178

Marazm czasów cesarskich /189

Jeszcze kilka planów twierdzy z tego okresu /198

W przededniu wojen śląskich - wzlot Prus i kłopoty Habsburgów /208

Prusacy zajmują Śląsk /212

Blokada brzeskiej twierdzy /216

Przygotowania do obrony i wydarzenia podczas blokady /223

Oblężenie Brzegu przez Prusaków /231

Druga kapitulacja /244

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach urbarza miasta Brzegu z 1750 r. /249

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach "Diariusza miasta Brzegu" /252

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach nieznanego naocznego świadka/257

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach jeszcze jednego nieznanego, naocznego świadka /292

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach "wyższego pruskiego oficera" /303

Oblężenie Brzegu przez Prusaków w zapisach diariusza pruskiego kaznodziei polowego Seegebarta /306

Oblężenie Brzegu przez Prusaków na planach /317

Oblężenie Brzegu przez Prusaków, próba oceny, dalszy przebieg wojny  /332

Dzieła fortyfikacyjne brzeskiej twierdzy na panoramach miasta z połowy XVIII w.  /335

Brzeg pruską twierdzą /350

Staropruska maniera fortyfikacyjna /353

Plany rozbudowy brzeskiej twierdzy /355

Rozbudowa /362

Pierwsze Koszary /370

Odwach /373

Twierdza podczas wojny siedmioletniej /376

Groźba kolejnego oblężenia /392

Reduta Pisarzowicka /395

Plan brzeskiej twierdzy z 1766 r.  /398

Twierdza po wojnie siedmioletniej - wielka redukcja /404

Most Bramy Wrocławskiej /415

Most Bramy Nyskiej /416

Nowe koszary /430

Jeszcze jedna panorama z tego okresu /435

Ostatnie dwie dekady pokoju /438

Plany brzeskiej twierdzy po wielkiej redukcji /445

Jeszcze jeden, nader kuriozalny plany /455

Wojny napoleońskie i katastrofa Prus /461

Przygotowania do obrony /463

Nieprzyjaciel u bram /469

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków /473

Trzecia i ostatnia kapitulacja /483

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków w relacji Tygodnika Brzeskiego /485

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków w zapisach "Diariusza miasta Brzegu" /487

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków we wspomnieniach porucznika Doercksa /492

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków na planach /501

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków na panoramach /503

Po kapitulacji /507

Wielka afera drzewna /508

Konsekwencje kapitulacji i ich rozliczenie /510

Oblężenie Brzegu przez Bawarczyków, próba oceny /516

Twierdza staje się parkiem /518 

Zakończenie /528

Spis literatury /529

Wykaz ilustracji, planów i panoram (domena publiczna) /533

Słowniczek terminów fortyfikacyjnych /534

Streszczenie /119

Summary /121

Indeks osobowy /123