Historia kulturowa wina francuskiego w Polsce od połowy XVII do początku XIX wieku

Autor: Dorota Dias-Lewandowska

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 252

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 23,5 cm

Seria: Silva Rerum

Dorota Dias-Lewandowska w swej książce o historii wina proponuje nam zupełnie inne spojrzenie niż tradycyjne ujęcia historii gospodarczej. Wino jest w niej przedstawione jako część francuskiej kuchni i francuskiej kultury, symbol dobrego smaku i środek społecznego wyróżnienia.
Dzięki inspiracjom płynącym ze współczesnych badań nad kulturową historią jedzenia powstała fascynująca opowieść o oswajaniu przez Polaków pogardzanego "kwaśnego Francuza" i jego przemianie w uwielbiane bordeaux, burgunda i szampana. Ta historia rozegrała się głównie w głowach ludzi, a nie tylko w ich żołądkach czy kieszeniach.
Nieprzypadkowo wydawcą książki, powstałej w wyniku badań prowadzonych na uniwersytetach w Bordeaux i w Toruniu, jest Muzeum Króla Jana III w Wilanowie. Jan Sobieski miał okazję, by docenić "wina budoskie" już w 1647 roku podczas swej podróży po Francji z bratem Markiem. Król przez całe życie był wielbicielem francuskiej literatury, sztuki i zwłaszcza francuskiej kuchni...
(Jarosław Dumanowski
Instytut Historii i Archiwistyki
Uniwersytet Mikołaja Kopernika)

Spis treści:

Wstęp /9

Rozdział 1
Konsumpcja wina w Polsce /19

1.1 Kultura uprawy winorośli na ziemiach polskich i upadek rodzinnego winiarstwa w XVI wieku /21
1.2 Katalog trunków polskiej szlachty /24
Piwo
Wódka
Miody pitne
1.3 Dyskusja wokół konsumpcji wina - zbytek, krytyka, moralizatorstwo /33
1.4 Asortyment win w Rzeczypospolitej /37
Wina węgierskie
Wina francuskie
Burgundy
Szampany
Inne wina zagraniczne
1.5 Ewolucja funkcji wina w życiu codziennym /47
Wino w nowożytnej dietetyce i medycynie
Wino jako lek
Wino jako baza dla lekarstwa
Wino jako antylek
Wino w kuchni

Rozdział 2
Tożsamość wina francuskiego /59

2.1 Koncepcja wina i rewolucja jakościowa /61
Narodziny win jakościowych we Francji
Kompania Północna i handel winem francuskim w Polsce
Dostawy win francuskich do Polski w XVIII wieku
Hoffman i Jacobi
Schroder i Schyler
2.2 Fałszerstwo i wyobrażenia o smaku /81
Kontekst społeczny, skala, metody przeciwdziałania
Fałszerstwo, imitacja czy kreacja?
Metody rozpoznawania fałszowanego wina
Metody eliminowania wad wina
Metody zmiany smaku wina
Wino i fałszerstwo, między naturalnością a jakością
Asocjacja smaku i wina

Rozdział 3
Smak wina - zmiana czy długie trwanie? /101

3.1 "Kwaśny cienkusz" słodkim szampanem. Recepcja win francuskich w Polsce - od stygmatyzacji do nobilitacji /103
3.2 Polityka smaku francuskich domów szampana /107
Wybór wina
Rodzaj
Kolor
Smak i wygląd
Jakość
Rocznik
Kontakty z klientami
Dzienniki Louisa Bohne
3.3 Smak i wino /127
Wspólnoty smaku w Europie?
Zmiany obyczajów - zmiana smaku?
Francuska formuła dobrego smaku
Wino i degustacja - nowy język smaku
Stopniowanie
Porównanie
Ocenianie i wartościowanie
Słodki smak

Rozdział 4
Kulinarny kontekst konsumpcji wina /145

4.1 Pijaństwo i trzeźwość - dwa modele w konsumpcji alkoholu w nowożytnej Europie /147
Trunek
Pijaństwo
Pijaństwo jako norma
Kobiety i trunki
Alkohol jako mediator
Jeść czy pić?
Teatralizacja uczty
Organizacja posiłku a miejsce alkoholu
Rytualizacja picia
Przymus i sankcje
Sława polskiego picia - długie trwanie?
4.2 Wino jako element wyróżnienia społecznego /173
Wino jako przedmiot luksusowej konsumpcji
Znawstwo win - nowy element przynależności do elity
Rozpoznawanie autentyczności, smaku i jakości wina
Sposób picia wydobywający walory smakowe wina
Umiejscowienie konsumpcji trunku w kontekście posiłku
Zmiana trunku - tradycja a nowoczesność
Negacja i fascynacja obcością
Konsumpcja prywatna i publiczna
Od ilości do jakości - nowy obraz konsumpcji wina w Polsce?

Zakończenie /199

Extrait du rapport sur la these /205

Bibliografia /213
Wykaz akronimów /234

Indeksy
Indeks rzeczowy /235
Indeks osobowy /245
Indeks geograficzny /249