Historia ciała tom 3 Różne spojrzenia. Wiek XX

Redakcja: Jean-Jacques Courtine

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 632

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Seria: Historiae

Wydanie II

 

W żadnym innym stuleciu ciało ludzkie nie doświadczyło takich zmian. To w wieku XX zmienił się związek pomiędzy zdrowiem a chorobą, pomiędzy ciałem zgodnym z normami a ciałem niefunkcjonującym prawidłowo, pomiędzy życiem a śmiercią w zmedykalizowanym społeczeństwie. Autorzy trzeciego tomu monumentalnej i bogato ilustrowanej Historii ciała przyglądają się również ciału w masowym dobrobycie i ciału poddanemu masowej przemocy i eksterminacji. Ciału wyzwolonemu z rygorów religii i moralności oraz ciału sprowadzonemu do rangi przedmiotu. W konsekwencji pada pytanie o istotę człowieczeństwa w społeczeństwie, w którym zaciera się granica między ciałem fizycznym i wirtualnym: Czy moje ciało nadal jest moim ciałem?  

Spis treści:

Wprowadzenie - J-J. Courtine  /5

ORGANIZM I DZIEDZINY WIEDZY

Część 1. Ciało wobec medycyny (A.M. Moulin)  /11

I. Ciało w XX wieku - ani chore, ani zdrowe /13

II. Buchalteria ciał  /17

III. Powrót chorób zakaźnych?  /22

IV. AIDS  /26

V. Odkrycie chorób przewlekłych  /26

VI. Ciało i maszyna  /28

VII. Ciało ludzkie jako obiekt eksperymentów albo społeczeństwo-laboratorium  /31

VIII. Ciało samotne. Człowiek i ból  /35

IX. Indywidualność ciała uznana przez naukę  /39

X. Przestrzeń społeczna ciał  /41

XI. Widzieć poprzez ciało. Historia obrazów  /48

XII. Ciało w chińskim teatrze cieni  /49

XIII. Ciało radioaktywne  /52

XIV. Ciało w radarze /55

XV. Społeczne ciało w obrazie  /57

XVI. Ciało w sieci  /59

Podsumowanie. Na progu XX wieku: "Poznaj samego siebie"  /60

Część 2. Odkrywanie i inscenizowanie ciała genetycznego (F. Keck, P. Rabinow)  /63

I. Od genetyki do mapy genomu ludzkiego  /67

II. Choroby genetyczne i stowarzyszenia osób chorych  /69

III. Genetyka populacji i zapobieganie zagrożeniom  /74

IV. Prawnicze i etyczne dyskusje na temat własności genomu  /78

POŻĄDANIE I NORMY

Część 3. Ciało płciowe (A.-M. Sohn)  /80

I. Pokazywanie ciał  /82

1. Erozja prywatnego wstydu /85

2. Odrzucone reguły przyzwoitości publicznej  /88

3. Pornografia i przekształcenie ciała w towar  /89

II. Dyskurs a zabiegi na ciele płciowym  /92

1. Rozkwit dyskursów naukowych: protoseksuologia i "wiedza o seksualności"  /92

2. Współczesna seksuologia i oddziaływanie na ciało  /94

3. Medycyna a zarządzanie ciałem płciowym  /97

III. Uwolnić ciała i seksualność  /101

1. Uwolnić słowa i gesty  /101

2. Oddzielić seksualność od prokreacji  /103

3. Ku seksualności dla wszystkich i prawu do rozkoszy /106

4. Od seksualności dla wszystkich do wszystkich seksualność?  /110

5. Prawo do rozkoszy, przyzwolenie i niezgoda na przemoc  /114

Podsumowanie. Wyzwolenie obyczajów i wyzwolenie kobiet  /116

Część 4. Ciała zwyczajne (P. Ory)  /119

I. Modelowanie czy modelizacja?  /123

1. Wieczne odnawianie się kosmetyki  /123

2. Narodziny i tryumf nowoczesnej dietetyki  /125

3. Plastyka chirurgiczna /128

II. Nowe zasady gry ciał  /129

1. Prezentacja, reprezentacja - siebie i innych  /129

2. Nowy higienizm /131

3. Nowe sposoby upiększania  /134

III. Próba ciał  /138

1. Wysiłek fizyczny /138

2. Ciało w pracy  /142

3. Akty przemocy cielesnej  /145

Podsumowanie. Ku czemu zmierzamy?  /147

Część 5. Trenować (G. Vigarello)  /151

I. Programy dla ciał "atletycznych"  /153

1. Mnogość praktyk  /154

2. "Trening"  /157

3. Fascynacja techniką  /158

4. Obfitość pomiarów  /160

5. Przemiany "treningu" osobistego  /162

II. Rozrywki, sporty, wola  /163

1. Ciało "na wolnym powietrzu"  /164

2. Pielęgnowanie aparycji  /165

3. Ciało "od wewnątrz"  /166

4. Od zagospodarowania przestrzeni do stworzenia patentów  /168

5. Wynaturzenia woli  /171

III. Między "napięciem mięśniowym" a  ciałem "intymnym"  /173

1. Droga sportowa  /173

2. Pluralizm czy konwergencja kulturowa?  /176

3. Rozkwit zmysłowości  /178

4. Wiara w ciało "głębokie"  /180

5. Doświadczenia krańcowe  /182

ODCHYLENIA OD NORMY I ZAGROŻENIA

Część 6. Ciało anormalne. Historia i antropologia kulturowa ułomności (J.J. Courtine)  /187

I. Pokazywanie anormalności /189

1. Prolog. Gabinety osobliwości (entre-sorts) i żywe fenomeny  /189

2. Egzotyczne rozrywki, niezdrowe uciechy  /191

3. Władza normalizacji  /192

4. Kupczenie monstrualnością  /195

5. Barnum i Muzeum Amerykańskie  /196

II. Zmierzch monstrów /198

1. Rozbiegane spojrzenie  /198

2. Inscenizacje teatrologiczne  /201

3. Burleskowe kastracje  /202

4. Masowe podglądactwo  /204

5. Pornografia upośledzenia  /206

III. Przerażająco ludzcy  /210

1. Nauka o monstrach  /210

2. Wzrost współczucia /213

3. Policyjna kontrola spojrzenia  /217

4. Odkrywanie niepełnosprawności  /220

5. Karły z Auschwitz /222

IV. Rodzaje monstrualności, niepełnosprawności, odmienności  /224

1. Koniec gabinetów osobliwości  /225

2. Ostatnie z monstrów  /228

3. Monstrualny ekran  /232

4. Archipelag odmienności  /235

5. Epilog. Welcome to Gibsonton, Florida  /239

Część 7. Identyfikowanie. Ślady, oznaki, podejrzenia (JJ. Courtine, G. Vigarello)  /243

I. Co "mówią" czaszki  /245

II. Człowiek zdegenerowany /247

III. Wymóg identyfikacji  /249

IV. Identyfikacja antropometryczna  /251

V. Odciski palców  /252

VI. Ciało i jego ślady  /255

VII. "Żal Galtona" a ślady genetyczne /256

CIERPIENIA  I AKTY PRZEMOCY

Część 8. Masakry. Ciało i wojna (S. Audoin-Rouzeau) /260

I. Nowoczesna walka - nowe doświadczenia cielesne  /265

1. Dziedzictwo ciała wyprostowanego  /265

2. Przeobrażenia technik ciała  /269

II. Cierpienia cielesne   /272

1. Ciała wyczerpane  /272

2. Ciała poranione  /275

3. Od ciała do psychiki  /278

4. Ciało upokorzone, mit wojownika   /281

III. Ciała wrogów, ciała cywilów, ciała poległych  /284

1. Rozszerzenie pojęcia wroga  /284

2. Okrucieństwa  /285

3. Dehumanizacja, animalizacja  /289

4. Trupy  /291

Część 9. Eksterminacje. Ciało i obrazy (A. Becker)  /299

I. Dzika eksterminacja  /302

II. Słyszeć, widzieć, czuć obóz  /303

III. Wyniszczanie ciała: praca i głód  /306

IV. Zezwierzęcić, urzeczowić, aby wymazać tożsamość  /308

V. Ciało, aby świadczyć, aby stawiać opór  /310

VI. Między przetrwaniem a śmiercią  /312

VII. Co zrobić z trupami?  /313

VIII. Eksterminacja przemysłowa: produkowanie i unicestwianie ciał /312

SPOJRZENIE I WIDOWISKA

Część 10. Stadiony. Widowisko sportowe - od trybun do ekranów (G. Vigarello)  /319

I. Sportowe tłumy  /322

1. Oczekiwanie moralne  /322

2. Stadiony i tłumy  /323

3. Ekscytować się  /324

4. Utożsamiać się /325

5. Opowiadać  /327

6. Moralność i pieniądze  /328

II. Entuzjazm i mit  /330

1. Doniosłe znaczenie bohatera  /331

2. Wymiary polityczne  /332

3. Festyny sportowe  /333

4. Obrazy i dźwięki  /334

III. Pieniądze i stawki. Fascynacja ekranem  /335

1. Fascynacje i interesy  /335

2. "Show"  /338

3. Przebudowywanie gry  /339

4. Ekran i kod  /340

5. Strefa cienia  /342

Część 11. Ekrany. Ciało w kinie  (A. de Baecque)  /347

I. Monstrum i burleska: ciało-spektakl Belle Epoque /349

II. Glamour albo fabrykowanie ciała kuszącego  /353

III. Od kina klasycznego do kina nowoczesnego - ciało zdziczałe  /358

IV. Ciało autora filmów  /362

V. Kino współczesne jako powrót do ciała pierwotnego  /363

Część 12. Sceny. Ciało tańczące - laboratorium percepcji (A. Suquet)  /369

I. Od wizualności do kinetyczności  /371

II. Narodziny szóstego zmysłu - kinestezja  /373

III. Ruch mimowolny  /375

IV. Kontinuum życia  /377

V. Pamięć materii /380

VI. "Wyobraźnia jest jedynym ograniczeniem w wymyślaniu ruchu" (Merce Cunningham)  /383

VII. Taniec jako "dialog ciężarów"  /385

VIII. Fikcje percepcyjne  /387

Część 13. Wizualizacje. Ciało i sztuki wizualne (Y. Michaud)  /391

I. Waga urządzeń technicznych  /393

1. Przemiana fotograficzna  /393

2. Poznanie, eksploracja, nadzór  /394

II. Ciało zmechanizowane, ciało zniekształcone, ciało urodziwe  /397

1. Pracownicy, atleci, tancerze, maszyny  /397

2. Horror, estetyzacja, fantazmaty  /398

3. Kulturyści, cyborgi, mutanci  /400

4. Piękno, zawsze, eksplodująco stałe  /402

5. Eksponowanie intymności i pospolita pornografia  /403

III. Ciało jako medium, ciało jako dzieło  /405

1. Artysta jako ciało  /405

2. Sztuka jako działanie   /406

3. Ciało jako podmiot i przedmiot sztuki  /408

Konkluzja. Dusza, która stała się ciałem, i życie bez życia  /409

Przypisy  /411

Indeks osób /481

Autorzy  /489

Nota copyrightowa  /492