Historia artylerii okrętowej w XVIII i XIX wieku

Autor: Krzysztof Gerlach

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 246

Okładka: miękka

Format: 21,00 cm x 29,5 cm

Opracowanie powstało jako połączenie siedmiu części opublikowanych kiedyś w piśmie "Morza, Statki i Okręty" (w latach 2002-2007) - przy lekkiej korekcie i uzupełnieniu w formie aneksów - z całkiem nowymi częściami ósmą i dziewiątą, napisanymi w 2024 r.

Spis treści

Część I. Czy w końcu XVIII wieku na żaglowcach używano dział o szesnastowiecznej konstrukcji /3

Działa klasyczne w początkach XVIII wieku /3

Kalibry, kule, kartacze i granaty  /8

Zmiany technologiczne i materiałowe w XVIII wieku /12

Zmiany konstrukcyjne do schyłku XVIII stulecia /17

Wyposażenie - zamki działowe, flanelowe, kartusze, przyrządy celownicze  /20

Część II. Czy z karonad strzelano granatami /23

Royal Navy w obliczu kryzysu /24

Karonady - idea i rzeczywistość /25

Reakcja Francuzów /29

Lawety dział klasycznych i lawety karonad  /32

Udoskonalenia zamków działowych /34

Moździerze okrętowe  /36

Standardy artylerii okrętowej w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku  /42

Część III. Co naprawdę wynalazł Paixhans  /45

Spadek po Karonadach  /45

Marzenia o uniformizacji  /48

Granaty na lądzie i morzu /50

System Paixhansa /51

Działa haubiczne w praktyce /55

Standaryzacja amunicji i kłopoty z klasyfikacją /56

Kapiszony i zamki uderzeniowe /62

Nowe lawety  /66

Podsumowanie /72

Część IV. Wojna krymska sprawdzianem nowych idei /75

Zmiana przeciwnika - granitowe twierdze zamiast drewnianych okrętów /77

Haubice Paixhansa /79

Gładkolufowe działa klasyczne  /80

Wymuszony powrót moździerzowców  /82

Gwintowane działa Lancastera /85

Uzbrojenie kanonierek śrubowych /91

Nowe pociski i systemy bezpieczeństwa  /93

Osprzęt i proch  /98

Ocena ogólna  /101

Aneks  /102

Część V. Kłopoty z pierwszymi działami gwintowanymi  /106

Kwestia podstawowa - odtylcowe czy odprzodowe?  /106

Pierwsze zamki dział odtylcowych  /108

Pociski gwintowanych dział odprzodowych  /113

Pierwsze zastosowania praktyczne  /116

Lufy warstwowe  /118

Powolny postęp we wczesnych latach sześćdziesiątych XIX w.  /120

Europa kontynentalna  /120

Stany Zjednoczone  /124

Wielka Brytania  /127

Część VI. Tryumf i klęska pierwszych dział odtylcowych Royal Navy  /131

Nowy system i pierwsze decyzje  /131

Kalibry, amunicja, nazewnictwo  /135

Zapalniki  /137

Celowniki  /139

Obsługa i jej słabe punkty  /142

Wyposażanie okrętów brytyjskich w działa Armstronga  /143

Aneks 1  /155

Aneks 2  /160

Część VII. Nieoczekiwany renesans dział gładkolufowych  /162

Odległe oceany oraz wody wewnętrzne  /163

Ciężkie działa gładkolufowe Dahlgrena  /167

Technika odlewnicza Rodmana  /168

Wieże działowe / 172

Okres użytkowania nowych armat gładkolufowych  /178

Oporniki tarciowe /179

Działa gładkolufowe z lat sześćdziesiątych XIX w. w innych marynarkach  /182

Celowanie /183

Mechanizmy odpalające  /185

Europa wobec doświadczeń amerykańskich  186

Część VIII. Dlaczego w latach siedemdziesiątych XIX wieku Royal Navy wybrała gwintowane działa odprzodowe? /189

Lufy  /190

Gwinty  /191

Krótki przegląd modeli  /196

Pociski  /199

Metody odpalania gwintowanych dział odprzodowych /203

Uszczelniacze gazów /205

Lawety - podstawy konstrukcji  /207

Oporniki  /215

Działa RML na Dandolo, w Gibraltarze i na Malcie /218

Działa RML versus konkurencja /221

Część IX. Początek panowania ciężkich dział odtylcowych w czołowych marynarkach  świata - rozwój zamków klinowych i śrubowych  /223

Zamki klinowe  /224

Zamki śrubowe /232

Inne rozwiązania ostatnich 25 lat XIX wieku wiążące się z artylerią okrętową /245