Grób alienata. Pochówki dzieci nieochrzczonych samobójców i skazańców w późnym średniowieczu i dobie wczesnonowożytnej

Autor: Paweł Duma

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 145

Okładka: twarda

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Uwaga! Nieznaczne zarysowania okładki

Człowiek epoki przedindustrialnej odczuwa głęboką więź nie tylko z rodziną i sąsiadami, których spotyka co dnia – w jego świecie obecni są także ci, którzy już odeszli. Tak samo, jak żyjący, zmarli mogą być “swoi” lub “obcy”, przy czym niekoniecznie ten, kto był “swój” za życia, pozostał “swoim” po śmierci. A skoro obecność zmarłych między żywymi jest najzupełniej realna, ci zmarli, którzy niegdyś byli “swoi”, lecz przestali nimi być – wszystko jedno, z jakiego powodu – są szczególnie niebezpieczni. Ich istnienie narusza bowiem ład świata, pozbawia wspólnoty żywych poczucia bezpieczeństwa i drogowskazów moralnych. Jak wspólnota strzeże się przed “obcymi” z zaświatów, czy zawsze jej członkowie są zgodni w ocenie, kto jest “swój”, a kto “obcy” – opowiada Paweł Duma, odwołując się do przykładów odkopanych w ziemi i odczytanych w archiwaliach. Archeolodzy znajdą tu mało znane zjawiska kulturowe, których pozostałości są często błędnie interpretowane przez badaczy. Historycy dojrzą rzadko opisywany w źródłach świat zwyczajów i przekonań ludzi nader odległych od elit. A miłośnicy przeszłości dostaną niezwykłą sposobność wczucia się w emocje i wyobrażenia rządzące naszymi przodkami.                          

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz ważniejszych skrótów  /7

Wstęp  /9

1. Dzieci nieochrzczone  /15

1.1. Praktyki związane z chowaniem dzieci nieochrzczonych w świetle źródeł historycznych i etnograficznych  /15

1.1.1. Stanowisko Kościoła  /15

1.1.2. Wierzenia ludowa i zabiegi magiczne /17

1.2. Pochówki dzieci w naczyniach - próba wyjaśnienia zjawiska  /31

2. Samobójcy  /58

2.1. Samobójstwo jako przestępstwo  /58

2.2. Miejsca pochówku samobójców  /63

2.2.1. Cmentarz  /63

2.2.2. Ośli pochówek  /65

2.2.3. Pod szubienicą  /66

2.2.4. Przy skrzyżowaniu  /68

2.2.5. Woda - topienie samobójcy  /70

2.2.6. Schindergrube, Schinderanger  /72

2.2.7. Inne miejsca  /76

2.3. Zabiegi towarzyszące zwłokom samobójców  /77

3. Skazańcy  /82

3.1. Szubienice w świetle badań archeologicznych  /84

3.2. Pochówki skazańców w innych miejscach  /114

Podsumowanie /121

Zusammenfassung  /126

Bibliografia /130

Indeks geograficzny  /142