Grecy w Kościołach wschodnich w Rzeczypospolitej (1585-1621)

Autor: Konrad Kuczara

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 292

Oprawa: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Uwaga! Zabrudzone brzegi kartek, nieznaczne zagięcia okładki

Główną wartością książki Konrada Kuczary jest przedstawienie roli duchownych greckich w życiu Kościoła wschodniego na terenie Rzeczypospolitej w latach 1585-1621. Zwraca uwagę bezstronność przy omawianiu problemów spornych i drażliwych z religijnego punktu widzenia. Autor nie waha się stawiać hipotez, polemizować z przyjętymi już ustaleniami, w rezultacie powstało opracowanie nowatorskie, posiadające duży aspekt poznawczy. Poprzez wskazanie na wiele nowych faktów historycznych praca stanowi wkład w poznanie dziejów Kościoła wschodniego na terenie Rzeczypospolitej.

Spis treści:

Wstęp  /7

1. Kościół grecki a państwo osmańskie (od 1453 roku do końca XVI wieku)  /21

2. Grecy a wschodni Słowianie (X-XVI w.)  /33

2.1. Patriarchat ekumeniczny a metropolia kijowska  /33

2.2. Grecy w Ostrogu  /47

2.3. Kontakty Greków ze Słowianami wschodnimi (XVI wiek)  /52

3. Greccy patriarchowie na ziemiach Rzeczypospolitej przed unią brzeską  /60

3.1. Patriarcha antiocheński Joachim V Dau (?-1592)  /60

3.2. Patriarcha ekumeniczny Jeremiasz II Tranos (1536-1595)  /68

3.3. Jeremiasz II w Moskwie, utworzenie patriarchatu (1588-1589)  /82

3.4. Jeremiasz II w Rzeczypospolitej (1589)  /99

4. Arsenios z Elasonu i jego praca na rzecz Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej  /112

4.1. Wychowanie w rodzinie i wykształcenie (1550-1579)  /112

4.2. Działalność w Konstantynopolu (1579-1584)  /117

4.3. Pierwsza podróż do Moskwy (1585-1586)  /119

4.4. Praca we Lwowie (186-1588)  /121

4.5. Życie w państwie moskiewskim (1588-1626)  /133

5. Petros Arkudios kontra Nikiforos Paraschis na synodzie brzeskim  /147

5.1. Życie i działalność Arkudiosa (1562/63 - 1633)  /147

5.2. Dokonania Arkudiosa  /154

5.3. Życie i działalność Nikiforosa do unii brzeskiej (1537-1596)  /157

5.4. Relacja anonimowego Greka z synodu brzeskiego. Opis egzarchy i protosingiela Nikiforosa  /169

5.5. Oskarżenie o szpiegostwo na rzecz Turcji. Sprawa Nikoforosa  /169

5.6. Dwa wrogie obozy Greków po synodzie brzeskim  /177

6. Walka wschodnich patriarchów o Kościół prawosławny w Rzeczypospolitej po unii brzeskiej  /180

6.1. Życie i  działalność papieża i patriarchy aleksandryjskiego Melecjusza Pigasa (1549-1601)  /180

6.2. Życie i działalność Cyryla Lukarisa (1572-1638)  /184

6.3. Wpływ patriarchów Melecjusza Pigasa, Cyryla Lukarisa oraz Teofanesa na wznowienie działalności hierarchii prawosławnej po synodzie brzeskim  /190

Zakończenie  /214

Wykaz skrótów  /227

Aneks. Wykaz papieży rzymskich, patriarchów ekumenicznych, papieży i patriarchów Aleksandrii, patriarchów Antiochii, patriarchów Jerozolimy, sułtanów tureckich, metropolitów kijowskich, metropolitów unickich, książąt i carów moskiewskich, przedstawicieli Stolicy Apostolskiej w Rzeczypospolitej, w związku z występowaniem ich w cytowanych źródłach /228

Bibliografia  /245

Indeks nazwisk /268

Summary /276

Pезюме /285