Górnośląskie miasta w XIX i XX wieku. Powstanie - życie społeczne - totalitarne piętno

Autor: Bernard Linek

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 384

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,5 cm

Jako wyłaniające się z ruchliwej i złożonej z różnych składników lawy widział początki górnośląskich ośrodków przemysłowych, a potem miast, ponad 150 lat temu Hugo Solger, ostatni landrat dużego powiatu bytomskiego. To w jego granicach powstał w dużej mierze Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP), z którym obecnie intuicyjnie kojarzy nam się termin "Górny Śląsk". W nocy do ludzi, zwierząt i maszyn dołączały płomienie pieców hutniczych i odgłosy różnorodnych maszyn, które wzmacniały wrażenie wypowiadane nierzadko przez kapłanów górnośląskich, że jeśli nie jesteśmy w przedsionku piekieł, to rodzi się tutaj coś w diabelskich boleściach. (...) Jednak w rejencji opolskiej, w granicach której znajdował się pruski Górny Śląsk, były też inne ośrodki miejskie, w XIX w. formalnie miasta, które swe początki w większości miału w piastowskich lokacjach w XIII i w XIV w., a ten czas i ówczesne znaczenie polityczne księstwa opolsko-raciborskiego widoczne są w przestronnych rynkach i stylowych kamienicach okalających centrum ośrodka (do autora).

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

Od Autora /11

I. Ramy historyczne i regionalne   /15

Badania historyczne nad miastami górnośląskimi  /17

Gdzie leży Górny Śląsk? Wokół kulturowych znaczeń nazw regionu w XX wieku /33

Regiony czy województwa? Wokół genezy utworzenia województwa opolskiego w 1950 roku   /45

II. Cesarstwo Niemieckie: przypadek Zabrza   /65

 Powstanie górnośląskiego miasta przemysłowego. Zabrze przed I wojną światową  /67

 Robotnicy Borsigwerku. Procesy akulturacji i asymilacji  wśród robotników górnośląskich   /83

III. Między wojnami   /197

 Relacje większość-mniejszość w rejencji opolskiej. Na przykładzie Hindenburga/Zabrza   /199

 Polacy i Niemcy w międzywojennej Królewskiej Hucie/Chorzowie  /213

 W kleszczach wojen: Opole w latach 1918–1945  /233

 Ernst Berger: ostatni demokratyczny nadburmistrz Opola przed sądem III Rzeszy  /279

IV. W Polsce Ludowej: przypadek Tarnowskich Gór   /297

 Formy i przejawy życia politycznego w Tarnowskich Górach i powiecie tarnogórskim w latach 1945–1989  /299

Zusammenfassung  /355

Summary  /357

Bibliografia  /359

Pierwodruki  /369

Indeks nazwisk  /371

Indeks nazw miejscowych   /381