Gdańska prasa polska 1891-1920

Autor: Andrzej Romanow

Rok wydania: 1994

Liczba stron: 265

Okładka: miękka

Format: 16,2 cm x 23,00 cm

Uwaga - przybrudzona okładka i grzbiet

W niniejszej monografii podjęto próbę przedstawienia dziejów polskich pism wydawanych na północnych, nadbałtyckich terenach dzielnicy pruskiej, w której kompensacyjna rola prasy polskiej była największa. Konkretnie praca dotyczy dziejów prasy polskiej wydawanej w Gdańsku w końcu XIX i na początku XX w.3 Specyfika regionalna obszarów, na których owa prasa funkcjonowała, specyfika określająca metody realizacji jej zadań kompensacyjnych, stanowi argumentum, ad rem wydzielenia gdańskich pism polskich ze znacznego przecież materiału historycznego, jakim jest ówczesna prasa polska Prus Zachodnich. Celem opracowania jest więc, poprzez wniesienie nowych ustaleń, ukazanie specyfiki gdańskiego czasopiśmiennictwa polskiego z lat 1891-1920 oraz poszerzenie, a w wielu wypadkach skorygowanie dotychczasowego stanu wiedzy o jego funkcjach oraz roli w systemie działającej w Prusach Zachodnich prasy polskiej. Wspomniane kwestie starano się ukazać w ujęciu globalnym, kreśląc obraz społecznych, prawno-politycznych oraz ekonomicznych warunków funkcjonowania tejże prasy (rozdziały I i II), a także podejmując próbę określenia jej zasięgu czytelniczego (rozdział III), zwracając jednocześnie uwagę na kształt, kierunek i metody przekazywania publikowanych w niej treści (rozdziały IV i V).

Spis treści:

WSTĘP /7

ROZDZIAŁ I, Środowisko społeczne prasy polskiej wydawanej w Gdańsku w latach 1891-1920  /15

1. Charakterystyka polskiej działalności prasowo-wydawniczej w Prusach Zachodnich  /17

2. Środowisko społeczne prasy polskiej w Prusach Zachodnich w latach 1891-1920  /21

A) Liczba, rozmieszczenie oraz struktura społeczna i zawodowa ludności polskiej  /21

B)  Życie społeczno-organizacyjne ludności polskiej  /25

Przypisy /32

ROZDZIAŁ II. Podstawy funkcjonowania gdańskiej prasy polskiej  /37

1. Warunki prawne /39

A) Sytuacja prawna prasy polskiej do wybuchu I wojny światowej (1874-1914)  /39

B) Prawne uwarunkowania działalności prasy polskiej w latach I wojny światowej oraz w przededniu utworzenia Wolnego Miasta Gdańska (1914-1920)  /41

2. Polskie wydawnictwa prasowe w Gdańsku w latach 1891-1920  /45

A) Wydawcy indywidualni /45

B) Spółki wydawnicze /52

C) Działalność prasowo-wydawnicza Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku  /56

D) Stosunek rządowych instytucji polskich w Gdańsku do miejscowej prasy polskiej (1919-1920)  /57

3. Dziennikarze, współpracownicy i korespondenci gdańskiej prasy polskiej /58

4. Praca redakcji  /66

A) Lokale redakcyjne  /67

B) Organizacja i specyfika pracy redakcji  /68

C) Czas pracy  /71

D) Wynagrodzenie za pracę  /72

Ë) Przyczyny zwolnień z pracy /73

5. Źródła informacji prasowej /76

6. Podstawy finansowe i koszta funkcjonowania /78

A) Wydawcy indywidualni  /79

B) Spółki wydawnicze /80

C) Składniki kalkulacji ekonomicznej polskich wydawnictw prasowych w Gdańsku  /82

7. Zaplecze techniczne i personel drukarski  /90

A) Drukarnie polskie /90

B) Wyposażenie techniczne polskich drukarni  /91

C) Personel polskich drukarni  /93

 D) Organizacja i czas pracy  /94

 E) Zarobki drukarzy  /95

Przypisy /96

ROZDZIAŁ III. Nakłady, kolportaż i czytelnictwo /115

1.Nakłady /117

2.Organizacja i metody kolportażu /122

3.Czytelnictwo  /125

Przypisy /140

ROZDZIAŁ IV. Główne nurty publicystyczne w polskiej prasie gdańskiej w latach 1891-1914 /145

1. Kierunki oddziaływania i funkcje  /147

2. Stanowisko wobec niemieckiej polityki narodowościowej w Prusach Zachodnich (1891-1914)  /164

Przypisy /177

ROZDZIAŁ V. Polska prasa gdańska w latach 1914-1920  /187

1. Sytuacja i najważniejsze nurty tematyczne prasy polskiej wydawanej w Gdańsku w czasie I wojny światowej (sierpień 1914 - listopad 1918) /189

2. W przededniu utworzenia Wolnego Miasta (listopad 1918- listopad 1920)  /197

A) Położenie i funkcje prasy polskiej wydawanej w Gdańsku od chwili kapitulacji Niemiec do dnia podpisania traktatu pokojowego w Wersalu
(11 listopada 1918 - 28 czerwca 1919)  /197

B) Próby oddziaływania gdańskiej prasy polskiej na społeczność niemiecką  /203

C) Warunki funkcjonowania oraz zadania gdańskiej prasy polskiej od lipca 1919 r. do dnia ukonstytuowania się Wolnego Miasta Gdańska 15 listopada 1920 r.  /208

Przypisy /219

ZAKOŃCZENIE /229

WYKAZ ŹRÓDEŁ I OPRACOWAŃ /236

ZUSAMMENFASSUNG /247

ANEKSY /250

SPIS TABEL /255

WYKAZ SKRÓTÓW /257

SPIS ILUSTRACJI /258

INDEKS NAZWISK /260