Filip Felicjan Szumborski (1771 - 1851) greckokatolicki biskup chełmski

Autor: Paweł K. Ślaza

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 548

Oładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Rozprawa napisana jest precyzyjnym językiem, a przy tym w sposób wciągający Czytelnika w lekturę, prezentującą wysoki poziom naukowy oraz wyważone oceny i wnioski. Zaletą pracy jest również bardzo obszerna i zróżnicowana gatunkowo, a także pod względem proweniencji podstawa źródłowa.

- z recenzji prof. dr. hab. Jana Lewandowskiego

Spis treści:

Wstęp  /11

Rozdział 1. Zarys dziejów greckokatolickiej diecezji chełmskiej  /27

Rozdział 2. W drodze na biskupstwo chełmskie (1771-1830)  /63

2.1. Edukacja  /63

2.2. Początki kariery duchownej w diecezji chełmskiej  /70

2.3.  Archidiakon (1825 r.) i oficjał (1827 r.) /78

2.4. Starania o chirotonię /93

2.5. Przebieg procesu kanonicznego i ingres biskupi (4/16 maja 1830 r.)  /96

2.6. Początek posługi biskupiej. Szumborski wobec powstania listopadowego  /109

Rozdział 3. W konsystorzu i kapitule katedralnej (1830-1851)  /125

3.1. Sytuacja prawna Konsystorza Diecezjalnego Chełmskiego (KDCh) w okresie rządów biskupich Filipa Felicjana Szumborskiego  /125

Zasady funkcjonowania KDCh (Organizacya Konsystorza Chełmskiego  1 listopada 1819 r.)  /125

Zmiany w strukturze wewnętrznej. Reforma Szumborskiego z 14/26 maja 1846 r.  /127

Reakcja władz państwowych  /133

Rozporządzenie Szumborskiego z 7/19 czerwca 1840 r. dotyczące sposobu kierowania diecezją chełmską w okresie podróży petersburskiej ordynariusza  /142

3.2. Sytuacja prawna kapituły katedralnej chełmskiej w okresie rządów biskupich Filipa Felicjana Szumborskiego  /143

Zasady funkcjonowania kapituły katedralnej (Prawa Kapituły Katedry Chełmskiej z 10 października 1825 r.)  /143

Wymuszona reorganizacja. Reforma Szumborskiego z 1/13 sierpnia 1843 r.  /145

Administratury prelatur i kanonii (1850 r.)  /147

"Towarzystwo tajne". Szumborski wobec ograniczenia kompetencji kapituły katedralnej chełmskiej przez władze Królestwa Polskiego (lata 40. XIX w. )  /150

3.3. Działalność władyki w kapitule katedralnej i KDCh  /157

Zmiany w liturgii? Pismo gen. Eugeniusza Gołowina z 30 marca/11 kwietnia 1836 r.  /157

Utworzenie szkoły diaków  /161

Funkcjonowanie kapituły katedralnej chełmskiej w latach 1841-1851  /171

Służba w KDCh  /177

Rozdział 4. Wizytacje parafii. Biskup wobec położenia materialnego obrządku greckokatolickiego /195

1. Wizytacje parafii /195

Wizytacja dekanatu dubienieckiego (1838 r.)  /195

Wizytacje dekanatów sokołowskiego i tarnogrodzkiego (1839 r.)  /205

Wizytacje dekanatów międzyrzeckiego i tomaszowskiego (1841 r.) /217

Wizytacje dekanatów tarnogrodzkiego i szczebrzeskiego (1841 r.)  /228

Wizytacje dekanatu włodawskiego (1846 r.)  /233

2. Działania Szumborskiego na rzecz polepszenia sytuacji ekonomicznej obrządku greckokatolickiego w Królestwie Polskim /238

Podstawy ekonomiczne funkcjonowania obrządku greckokatolickiego w Królestwie Polskim /238

Szumborski wobec rządowych projektów wsparcia finansowego dla duchowieństwa diecezji chełmskiej /243

Szumborski wobec kwestii restauracji cerkwi w diecezji chełmskiej /246

Listy do Iwana Paskiewicza (23 października / 4 listopada 1837 r.) i Mikołaja (9/21 listopada 1940 r.)  /252

Iura stolae. List pasterski Szumborskiego z 19/31 marca 1842 r.  /257

"Rok łaski"  /260

Kwestia funduszy na utrzymanie diaków /261

Służebności  /263

Szumborski wobec konfliktu pomiędzy duchowieństwem greckokatolickim i klerem rzymskokatolickim o dziesięciny  /265

Rozdział 5. Szumborski a zakon bazyliański  /273

1. Kryzys osobowy. Starania ordynariusza o uchylenie art.17 Postanowienia o stopniu dozoru i  opieki rządu nad duchowieństwem rzymsko-katolickiem i funduszami przez nich posiadanymi z 6/18 marca 1817 r.  /273

2. Konflikt z prowincjałem Janem Billewiczem /286

3. Przejęcie przez Szumborskiego zwierzchnictwa nad bazylianami. List pasterski ordynariusza z 12/24 września 1844 r.  /307

Rozdział 6. Podróż petersburska (lipiec 1840 r. - styczeń 1841 r.) i jej następstwa  /333

1. Przyczyny podróży petersburskiej  /333

2. Przebieg podróży petersburskiej /353

3. Listy pasterskie Szumborskiego z 6/18 lutego 1841 r., 14/26 sierpnia 1841 r. i 1/13 marca 1844 r.  /375

4. Trudna koegzystencja. Biskup Szumborskie wobec rozwoju struktur Cerkwi prawosławnej na terenie unickiej diecezji chełmskiej  /381

Zakończenie /421

Aneksy /427

Wykaz ważniejszych skrótów /489

Bibliografia  /491

Ilustracje  /517

Summary  /535