Fabrykant łódzki we wspomnieniach robotników

Autorka: Maria A. Łukowska

Rok wydania: 2007

Liczba stron: 260

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Książka w ciekawy i dobrze udokumentowany sposób ukazuje obraz łódzkich wielkich przemysłowców i ich rodzin we wspomnieniach robotników zatrudnionych w fabrykach polskiego Manchesteru. Odbywamy niezwykle fascynującą podróż po dawnej Łodzi, spotykając ludzi, którzy zbudowali tę swoistą Ziemię Obiecaną, o których fortunach krążyły często fantastyczne wręcz opowiadania, których zarówno kochano, jak i nienawidzono: Izraela Kalmanowicza Poznańskiego, Karola Scheiblera, rodziny Biedermanów i Grohmannów i wielu innych. Dzięki tym opowieściom odżywają zamilkłe fabryki, a po ścieżkach łódzkich parków przechadzają się bogaci dżentelmeni w melonikach i zadające szyku sukniami i kapeluszami prosto z paryskich domów mody damy.

Spis treści:

Wstęp  /5

1. Cel pracy i założenia badawcze  /5

2. Pojęcia badawcze i definicje  /12

3. Stan badań  /19

Rozdział I. Tradycyjna społeczność robotnicza Łodzi i jej związki z burżuazją przemysłową  /39

1.1. Kształtowanie się środowiska robotniczego w wielokulturowej społeczności Łodzi w latach 1821-1939  /39

1.2. Historia stosunków między burżuazją a robotnikami w Łodzi w okresie wczesnego i rozwiniętego kapitalizmu  /48

1.3. Kultura środowiska robotniczego Łodzi na tle kultury miasta  /61

Rozdział II. Łódzcy fabrykanci w robotniczej tradycji narracyjnej  /71

2.1. Charakterystyka materiału źródłowego z lat 1969-1989  /71

2.2. Fabrykanci zapamiętani  /71

2.3. Fabrykanci jako pracodawcy i opiekunowie "własnych" robotników  /94

2.4. Fabrykanci w dziejach środowiska robotniczego  /126

Rozdział III. Fabrykant jako symbol rzeczywistości minionej  /151

3.1. Paradygmat fabrykanta: Niemiec i Żyd  /151

3.2. Obraz grupy własnej we wspomnieniach narratorów  /164

3.3. Fabrykant jako "swój" i "obcy"  /173

Rozdział IV. Stereotyp fabrykanta jako dziedzictwo kulturowe łódzkiego środowiska robotniczego  /184

4.1. Fabrykant w folklorze robotników łódzkich  /184

4.2. Fabrykant łódzki jako bohater literatury pięknej  /196

4.3. Folklorystyczne funkcje narracji o fabrykancie   /201

4.4. Funkcja stereotypu łódzkiego fabrykanta we współczesnej kulturze miasta  /208

Zakończenie  /213

Bibliografia  /217

Indeks  /235

Summary  /245

Zusammenfassung  /247