Dzieje kultury japońskiej

Autorka: Ewa Pałasz-Rutkowska

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 530

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

 

W Dziejach kultury japońskiej profesor Ewa Pałasz-Rutkowska zabiera czytelników w podróż po fascynującej kulturze Japonii. Przedstawia sposób życia jej mieszkańców, ich język, wierzenia oraz zwyczaje i obyczaje. Prezentuje największe osiągnięcia naukowe i kulturalne Japończyków – począwszy od literatury, przez malarstwo, rzemiosło i architekturę, aż po sztukę widowiskową. Wskazuje również najważniejsze procesy dziejowe, które miały zasadniczy wpływ na kształtowanie się kultury japońskiej.

Autorka, korzystając ze swojego wieloletniego dorobku badawczego i dydaktycznego, a także bazując na rozmowach ze specjalistami i japonistami oraz swoich doświadczeniach z licznych podróży do Japonii, tworzy prawdziwe kompendium wiedzy o jej kulturze.

To wspaniała opowieść o bogatej kulturze Japonii. O wierzeniach i sztuce, o moralności i prawie, o wzorcach i wartościach. O tym, jaką rolę odgrywa system religijno-etniczny związany z rodzimą religią shintō (droga bogów/bóstw), mit boskiego pochodzenia cesarza Japonii, ciągłość dynastyczna i trwałość cesarstwa (mit wspólnego pochodzenia). O tym, że stosunek człowieka do przyrody to nierozłączny związek między środowiskiem naturalnym a kulturą i wspólnotą lingwistyczną. Dzieje kultury japońskiej to książka, która zachwyci pasjonatów historii i kultury Japonii i zafascynuje tych, którzy dopiero planują odkryć ten niezwykły kraj.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Uwagi redakcyjne  /15

Wprowadzenie  /17

Kultura japońska - założenia pracy  /17

Podziękowania   /22

Nihon bunkaron, Nihonjinron   /23

Warunki naturalne   /32

Język i pismo japońskie   /34

Rozdział I. Początki (do połowy III w. n.e.)   /37

Początki mitologiczne   /37

Kroniki Kojiki i Nihon shoki   /38

Panteon bóstw   /40

Bóstwa niebiańskie schodzą na ziemię. Pierwsi (mitologiczni) władcy  /43

Początki historyczne  /47

Kim są Japończycy?  /47

Zbieracze - łowcy i pierwsi rolnicy   /48

Kultura medialna  /52

Wierzenia  /53

Centralizacja władzy  /55

Kontakty z kontynentem i nowe wpływy kulturowe   /55

Społeczeństwo rolników i stratyfikacja społeczna   /56

Kraj Wo i jego ośrodki polityczno-ekonomiczne. Problem Yamati  /59

Kultura materialna  /62

Wierzenia  /63

Rozdział II. Powstaje Japonia i cesarstwo (III-VIII w.)   /67

Od okimi do cesarza - ostatni etap konsolidacji władzy  /67

Kofuny  /68

Teorie na temat dynastii. Kolejni władcy   /70

Umacnianie ośrodka władzy Yamato. Rody możnych i społeczeństwo  /73

Sintoizm a buddyzm   /75

Kobiety na tronie i zasady sukcesji   /78

Pojawia się "cesarz" i Japonia  /81

Tenmu i Jito  /82

Pierwsza stała stolica   /83

Kodeksy ery Taiho  /85

Społeczeństwo   /87

Heijokyo - Stolica Pokoju   /89

Od Genmei do Kanmu   /92

Kultura cesarstwa. Sinizacja   /95

Architektura, rzeźba, rzemiosło   /98

Malarstwo i kaligrafia  /110

Sztuki widowiskowe  /112

Piśmiennictwo   /114

Kultura kulinarna   /115

Rozdział III. Czas cesarzy, arystokracji dworskiej i cesarzy po abdykacji (IX-XII w.)   /116

Od władzy cesarzy do władzy arystokracji  dworskiej   /116

Heian - Stolica Spokoju i Pokoju   /117

Społeczeństwo   /120

Rozkład systemu ritsuryo  /121

Ród Fujiwara  /123

Od władzy arystokracji dworskiej do władzy cesarzy po abdykacji  /127

Insei  /128

Wojownicy na scenie politycznej   /129

Stosunki z zagranicą   /132

Religie   /133

Kultura dworska. Japonizacja   /135

Literatura  /136

Malarstwo i kaligrafia  /139

Architektura, rzeźba, rzemiosło   /141

Sztuki widowiskowe   /147

Kultura kulinarna  /148

Rozdział IV. Czas wojowników (XIII-połowa XVI w.)   /150

Rząd wojskowy w Kamakurze a dwór cesarski   /152

Minamoto Yoritomo. Struktura władzy  ./152

Ród Hojo. Rola shikkena  /154

Kryzys z domu cesarskim   /157

Schyłek   /158

Próba restauracji władzy cesarskiej. Dwa dwory   /159

Rząd wojskowy w Muromachi a dwór cesarski   /162

Ashikaga Takauji. Struktura władzy   /162

Przetasowania w prowincjach   /163

Wojna ery Onin. Schyłek   /164

Gospodarka, handel, miasta  /167

Stosunki z zagranicą  /170

Najazdy mongolskie  /170

Korea i Chiny. Problem wako  /171

Królestwo Riuku i Ezochi  /173

"Południowi barbarzyńcy"  /174

Religie  /175

Kultura wojowników, kultura dworska  /178

Kultura Kitayamy, kultura Higashiyamy   /180

Literatura  /182

Architektura, rzeźba, rzemiosło   /184

Droga herbaty  /191

Malarstwo i kaligrafia  /194

Sztuki widowiskowe   /199

Kultura kulinarna  /200

Rozdział V. Czas wojowników II (połowa XVI-połowa XIX w.)  /202

Proces jednoczenia Japonii a dwór cesarski   /202

Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyosi, Tokugawa Ieyasu  /202

Rząd wojskowy w Edo a dwór cesarski  /208

Tokugawa Ieasu. Struktura władzy  /208

Społeczeństwo i miasta  /217

Kryzys i schyłek   /217

Stosunki z zagranicą   /221

Joseon, Chiny, Azja Południowo-Wschodnia  /221

Królestwo Riukiu, Ezochi   /224

"Południowi barbarzyńcy", "czerwonowłosi" i chrześciajaństwo  /224

Izolacja i "otwieranie" Japonii  /228

Prądy filozoficzne i umysłowe. Edukacja   /232

Konfucjonizm i neokonfucjonizm  /232

Nauki narodowe, nauki holenderskie, edukacja   /233

Kultura wojowników, kultura mieszczan   /238

Literatura  /244

Architektura, rzeźba, ogrody  /250

Droga herbaty  /259

Malarstwo i kaligrafia, drzeworyt  /262

Sztuki widowiskowe   /273

Kultura kulinarna  /279

Rozdział VI. Czas "boskiego cesarza" (połowa XIX-połowa XX w.)   /282

"Czcić cesarza!", "wypędzić barbarzyńców", "obalić siogunat!"  /282

Cesarz Mutushito i oligarchia. Od-nowa Meji   /286

Władca tradycyjny i nowoczesny   /288

Modernizacja  /293

Droga do mocarstwowości  /297

Poszerzanie granic i rewizja nierównoprawnych traktatów   /297

Wojny   /299

Cesarze Yoshihito i Horohito  /301

"Demokracja" i nacjonalizm  /303

Stosunki z zagranicą   /306

Wojny   /307

Społeczeństwo  /309

Prądy umysłowe. Nauka i edukacja  /314

Kultura nowoczesności  /322

Literatura   /323

Prasa i inne media  /335

Architektura   /340

Malarstwo i rzeźba   /355

Rzemiosło artystyczne i ludowe  /366

Sztuki widowiskowe  /370

Kultura kulinarna  /385

Rozdział VII. Czas "cesarza-symbolu" (do połowy XX w.)  /387

Okupacja  /387

Demilitaryzacja i demokratyzacja  /387

Problem zachowania instytucji cesarza   /389

"Kurs zwrotny"   /392

Pokój   /393

Wzrost gospodarczy   /393

Stracona dekada i reformy Abe  /395

Społeczeństwo   /398

Stosunki z zagranicą  /402

Soft power i Cool Japan  /403

Stany Zjednoczone   /403

Związek Sowiecki, Federacja Rosyjska   /404

Chińska Republika Ludowa i Republika Chińska  /405

Republika Korei i Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna  /406

Polska  /406

Współczesny dom cesarski   /407

Cesarz po abdykacji Akihito i cesarzowa Michiko  /408

Cesarz Naruhito o cesarzowa Masako   /409

Rodzina cesarska  /410

Kultura współczesności   /412

Architektura   /415

Inne sztuki plastyczne  /422

Literatura   /427

Manga, anime, gemu   /434

Sztuki widowiskowe  /439

Kultura kulinarna   /463

Rozdział VIII. Podstawowe elementy tradycji domu cesarskiego  /464

Imiona i tytuły cesarskie   /464

Liczba cesarzy - oficjalne listy  /465

Regalia  /466

Intronizacja i Wielkie Święto Dziękczynienia  /468

Święta religijne na dworze cesarskim   /473

Rody książęce  /475

Rozdział IX. Wybrane elementy kultury japońskiej  /477

Kalendarz  /477

Symbole narodowe  /478

Flaga Japonii  /478

Hymn Japonii  /479

Herb cesarski i godło państwowe  /479

Pieczęć cesarska i pieczęć państwowa  /480

Święta matsuri  /481

Święta narodowe   /483

Kimono   /485

Sumo   /488

Dziedzictwo kulturowe  /490

Zabytki kultury, skarby narodowe   /490

Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO  /491

Lista Reprezentatywna Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości   /493

Bibliografia - prace na temat kultury Japonii (wybór)   /496

Aneksy   /508

Aneks 1. Periodyzacja dziejów Japonii   /508

Aneks 2. Podziały administracyjne Japonii - w perspektywie historycznej   /510

Aneks 3. Lista cesarzy   /512

Aneks 4. Lista siogunów - przywódców rządów wojskowych  /517

Indeks osób   /519

Źródła ilustracji   /529