Dzieje kościoła pw. św. Trójcy oraz dworu w Nowym Mieście nad Wartą

Autorzy: Dariusz Andrzejczak, Witold Miedziak

Rok wydania: 2020

Ilość stron: 256

Oprawa: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

"Publikacja [...] dokumentuje wyniki szczegółowych badań historycznych, archeologicznych oraz architektonicznych związanych z kościołem pw. św. Trójcy w Nowym Mieście nad Wartą. Jest ona zarazem przyczynkiem do syntezy dotyczącej funkcjonowania kościoła wraz z otoczeniem, które w mikroskali stanowią dobrze zachowane pomieszczenia plebanii i należące do niej budynki, a w makroskali także położony w pobliżu rynek dawnego miasteczka wraz z pozostałościami dwóch siedzib właścicieli: grodu stożkowego i rezydencji na Kopcu [...} oraz dworu na Laskówce, opisanego i zbadanego dokładniej dopiero przez autorów niniejszej książki.

[...] Stanowiące osnowę do zasadniczej części pracy rozdziały, dotyczące regionu oraz badań archeologicznych z elementami zabudowy (z kryptami i znaleziskami grobowymi) pozwalają na ocenę rangi obiektu dla badań osadnictwa Wielkopolski w okresie nowożytnym. Unikatowe odkrycia dotyczące architektury, jak i detale związane z obrzędowością grzebalną, a dotyczące zachowanych strojów (m.in. kontusz, żupan) są na pewno sensacją na skalę krajową, a ich znaczenie dla badań kultury okresu XVII i XVIII w. jest niebagatelne."

(fragment Przedmowy)

Spis treści:

Przedmowa - prof. UAM dr hab. Marcin Ignaczak  /3

Wstęp - prof. dr hab. Jan Skuratowicz   /5

Część I (autor Dariusz Andrzejczak)

Rozdział I. Nowe Miasto nad Wartą na przestrzeni wieków 

Położenie fizycznogeograficzne  /9

Ziemia nowomiejska od pradziejów do średniowiecza  /11

Nowomiejski Kopiec - miejsce pierwszych siedzib właścicieli miasta /22

Lokacja miasta /25

Dzieje Nowego Miasta od założenia do rozbudowy kościoła parafialnego  /26

Wygląd i znaczenie miasta  /32

Rozdział II. Wyniki wykopaliskowych badań archeologicznych przeprowadzonych przy kościele parafialnym pw. Świętej Trójcy w Nowym Mieście nad Wartą i budynku dawnej pastorówki  

Badania przy kościele i rozpoznanie sondażowe w pastorówce  /42

Cmentarz przykościelny i pochówki z krypty kościoła parafialnego przy Świętej Trójcy w Nowym Mieście nad Wartą  /55

Rozdział III. Kościół pw. Świętej Trójcy w źródłach ikonograficznych

Przedstawienia kościoła na dawnych pocztówkach  /69

Nowe Miasto nad Wartą kościół pw. św. Trójcy w źródłach kartograficznych  /76

Plany i rzuty  /86

Część II (autor W. Miedziak)

Rozdział I. Kościół parafialny pw. św. Trójcy 

Dzieje Parafii  /91

Wygląd obecny kościoła - architektura  /94

Czas wzniesienia kościoła i fazy budowy  /99

• Stan badań /99
• Wymowa architektury  /103
• Wymowa źródeł  /109
• Czas wzniesienia kościoła i fazy budowy - podsumowanie wniosków /112

Pochodzenie i ocena formy architektonicznej  /113

Dalsze dzieje budowlane kościoła  /120

• Kwestia kaplic  /120
• Remonty, rozbudowy, katastrofy  /132

Dekoracja malarska kościoła  /144

• Kwestia autentyczności polichromii  /144
• Ikonografia  /146
• Interpretacja, datowanie i kwestia autorstwa programu  /163

Wyposażenie  /169

• Ołtarze  /169
• Dzieła sztuki rzeźbiarskiej, kowalskiej i ludwisarskiej  /184
• Obrazy  /196
• Złotnictwo  /198
• Witraże  /201

Rozdział II. Nowa siedziba Nowomiejskich 

Okoliczności i czas powstania "nowego dworu"  /207

Badania architektoniczne  /211

• Wygląd i wstępne datowanie piwnic  /211
• Fazy rozbudowy dworu  /216

Badania archeologiczne  /219

Rozdział III. Stara i nowa plebania

Źródła i dotychczasowe datowanie dawnej plebanii  /227

Badania architektoniczne i próba datowania  /229

Nowa plebania i dawne obejście  /233

Recenzja wydawnicza - dr T. Ratajczak  /239

Bibliografia  /241

Spis ilustracji  /247