Dyplomaci państw neutralnych w Warszawie (wrzesień - październik 1939 roku)

Autor: Ryszard Żelichowski

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 232

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Głównymi bohaterami książki Ryszarda Żelichowskiego „Dyplomaci państw neutralnych w Warszawie (wrzesień – październik 1939 roku)” są Niels Christian Ditleff (poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Królestwa Norwegii, pełniący od 6 września 1939 r. obowiązki dziekana korpusu dyplomatycznego), wspomagający go baron Willem Johan Gijsbert Gevers (sekretarz poselstwa i chargé d’affaires ad interim Królestwa Holandii) oraz John Ker Davis (konsul generalny Stanów Zjednoczonych w Warszawie). Ich relacje – dotąd niepublikowane w języku polskim – mogą stanowić materiał na scenariusz historycznego filmu przygodowego. Dostarczają wielu informacji na temat postawy członków korpusu dyplomatycznego państw neutralnych w kluczowych momentach podczas pierwszych dwóch miesięcy drugiej wojny światowej.

Pierwsza fala dyplomatów akredytowanych przy polskim rządzie opuściła Warszawę wraz z nim w pierwszym tygodniu września 1939 r. Ten fakt jest szeroko znany i ma obszerną literaturę.Inaczej jest w przypadku pracowników dyplomatycznych niższej rangi, pozostałych w swoich placówkach w Warszawie. Ewakuacja korpusu dyplomatycznego państw neutralnych została przeprowadzona 21 września 1939 r. W grupie tych dyplomatów znaleźli się przedstawiciele prawie wszystkich państw, z którymi Rzesza Niemiecka jeszcze nie była w stanie wojny. W połowie października Niemcy umożliwili ewakuowanym dyplomatom przyjazd do Polski specjalnym pociągiem w celu zapoznania się przez nich ze stanem opuszczonych obiektów oraz oszacowania poniesionych szkód. Najważniejszym – propagandowym – celem tej operacji było jednak pokazanie przedstawicielom państw neutralnych zniszczonej Warszawy, co miało ostrzegać inne kraje przed oporem wobec niezwyciężonej armii Hitlera.                             

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /7

Część I. Ewakuacja korpusu dyplomatycznego z Warszawy we wrześniu 1939 roku w świetle nowych źródeł  

Wprowadzenie  / 11

1. Tło historyczne  /14

2. Ambasady i poselstwa w Warszawie wobec niemieckiej agresji  /18

Poselstwo Królestwa Norwegii  /19

• Poseł Niels Christian Ditleff  /19
• Zapomniany raport   /24

Poselstwo Królestwa Holandii  /25

• Jacobus Gijsbertus de Beus i baron Willem Johan Gijsbert Gevers  /31

Ambasada Stanów Zjednoczonych   /35

• Ambasador Anthony John Drexel Biddle   /35
• Plany ewakuacyjne ambasady  /35
• Konsul John Ker Davis  /39
• Postępowanie Konsulatu Generalnego Stanów Zjednoczonych w Warszawie podczas oblężenia miasta  /40
• Julien Bryan   /47

3. Nastroje w korpusie dyplomatycznym w Warszawie w dniach 1-21 września  /49

Pierwsza ewakuacja - w drogę za polskim rządem  /49

• Baron Wacław Sokołowski   /62

Druga ewakuacja - niezrealizowana szansa dla ludności cywilnej   /64

• Misja majora Kiewitza i akcja ulotkowa  /72

Trzecia ewakuacja - członkowie korpusu dyplomatycznego opuszczają stolicę  /80

• Sokołowski - druga odsłona   /89
• 20 września - wreszcie negocjacje  /93
• 21 września - ewakuacja ruszyła  /98

4. Epilog ewakuacji/109

Część II. Placówki dyplomatyczne dzielą los Warszawy

1. Tydzień przed kapitulacją  /117

2.Życie dyplomatyczne po upadku Warszawy/122

• Pociąg Berlin-Warszawa-Berlin/128
• Ostatnia ewakuacja do wolnego świata/141

Post scriptum/145

Załączniki

1. Raport Nielsa Christiana Ditleffa, posła Królestwa Norwegii w Warszawie /155

2. Relacja barona Willema Johana Gijsberta Geversa, sekretarza poselstwa i charge d'ef.faires ad interim Kr6lestwa Holandii w Warszawie  /185

3. Memorandum Johna Kera Davisa, konsula generalnego Stanów Zjednoczonych w Warszawie  /205

Bibliografia  /209

Streszczenie  /219

Summary  / 221

lndeks osób /225