Dylematy badaczy wiedzy o przeszłości Ostrzeżenia i przestrogi

Autor: Jerzy Maroń

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 256

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Praca przybliża uczestnikom seminariów historycznych oraz pasjonatom historii z badaniami historycznymi. Pierwszy rozdział pracy zawiera przedstawienie struktur informacyjnych źródła, zgodnie z propozycją Jerzego Topolskiego, oraz sposobów ich realizacji – drogi od faktu źródłowego przez fakt historyczny do faktu historiograficznego. W tym zakresie bardzo ważne są pytania o autentyczność, wiarygodność źródła i możliwości działania na rzecz badań – źródło autentyczne nie jest automatycznie wiarygodne, źródło sfałszowane pozostaje potencjalnie użyteczne. W drugim rozdziale omówiono te kwestie. Autorka wskazuje, że można zaobserwować dość powszechną praktykę nie tylko wśród pasjonatów historii, ale także wśród zawodowych badaczy, tj. porządkowanie informacji źródłowych według dat zawartych w tekstach, a nie według dat powstania tekstów. Poszukiwanie dróg, które prowadzą do wypełnienia informacyjnej pustki nurtującej historyków, zwłaszcza mediewistów, jest jedną z konsekwencji takiej postawy – jak to było już w przeszłości. Autorka opisuje kilka strategii wybranych przez wielkich mistrzów polskiej historiografii, którzy w wyrafinowany sposób – mniej lub bardziej wyrafinowany – starali się wypełnić lukę w informacjach źródłowych. Analiza ujawnia celowe łamanie zasad zawodowych z różnych powodów.

Spis treści:

Wstęp i wyjaśnienie     /9

 1. Fakty źródłowe, autentyczność i wiarygodność źródeł     / 11

 2. Źródła fałszywe, podejrzane, pustka źródłowa     /23

3. Pustka źródłowa. Strategie badaczy    /27

4. Grzechy. Zapożyczenia, inspiracje, plagiat, symulacja erudycji, autoplagiat     /55

5. Piśmiennictwo pamiętnikarskie     /93

6. Dokumenty osobiste. Relacje. Hybrydy     /125

7. Wywiad. Historie/źródła mówione     /157

8. Nieporozumienia    / 191

Bibliografia    /209

Streszczenie    /241

Indeks osobowy    /245