Duch dziejów Polski

Autor: Antoni Chołoniewski

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 168

Okładka: miękka

Format: 14,00 cm x 20,5 cm

Seria: Biblioteka Akademii Niepodległości

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

Duch dziejów Polski Antoniego Chołoniewskiego jest świadectwem swojego czasu – końca I wojny światowej, gdy Polska wracała na mapę Europy. Chołoniewski posługuje się kategorią narodu, pojmowanego nie w sposób etatystyczny, ale społeczny i obywatelski; narodu zbudowanego w oparciu o wspólnotę dążeń oraz wartości. Z punktu widzenia autora państwo było ważne, o ile było własne, a przy tym zorganizowane w sposób uwzględniający kształt narodowego „ducha”.

Spis treści:

Słowo wstępne - Jarosław Szarek /9

Przedmowa - Krzysztof Kawalec   /11 

Nota edytorska  /15 

Od autora   /21 

Wstęp   /26 

Idea życia zbiorowego    /36
Wśród rosnącego absolutyzmu w Europie – rozwój swobód w Polsce Swobody obywatelskie i polityczne. Naród źródłem władzy. Ustrój państwowy. Zasady Sejm polski i jego rola kierownicza. Liberum veto. Konfederacje. Intensywność życia publicznego. Rzeczpospolita 

Naród i król   /48
Wolna elekcja panującego. Stosunek do monarchy. Prawo do korony. Artykuły henrycjańskie. Król-prezydent. Prawo o wypowiadaniu posłuszeństwa. Król dla narodu, nie naród dla króla. Królobójstwo w Polsce nieznane 

Szlachta polska   /55
Liczebność „Naród szlachecki’” i jego uwarstwienie. Możnowładcy, karmazyni, tłum. Odrębny charakter szlachty polskiej. Równość szlachecka. Nobilitacje. Udział krociowej masy w życiu publicznym 

Unie   /60
Swobody wewnętrzne źródłem wzrostu mocarstwowego. Siła przyciągania. „Wolni z wolnymi, równi z równymi”. Unie z Prusami, Inflantami, Litwą. Podstawy zjednoczenia z Litwą. Autonomizm polski. Jak u nas „wynaradawiano”?  Patriotyzm państwowy. Dysonans kozacki. Trwałość unii 

Swobody jednej warstwy   /74
Wyjątkowe pretensje do Polski. Mieszczaństwo. Stulecie upadku. Losy polskiego samorządu miast. Położenie chłopów w Polsce a w Europie. Reformy XVIII w Z psychiki narodu. Stan prawny a rzeczywisty. Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych. Właściwa miara oceny 

Tolerancja wyznaniowa   /87
Swoboda religijna jako następstwo swobód politycznych. Położenie Żydów. Wobec reformacji. Ustawa tolerancyjna roku 1573. Równouprawnienie wszystkich wyznań. Polska schronieniem prześladowanych. Jak wyglądała reakcja religijna w Polsce? Unia brzeska 

Prawo i życie   /97
Wstręt do przymusu. Moralne więzy życia gromadnego. Praktyczna próba ich wartości. Sto lat rozstroju. Poczucie prawa. Sądownictwo. Zasada obrony i jawności rozpraw. „Palestra”. Własność. Bezpieczeństwo publiczne jako probierz systemu karnego

Wojny polskie    /103
Wstręt do wojen zaborczych. Piast – symbol. Zamiłowanie pokoju. Kultura obyczajowa. Pospolite ruszenie. Polska wobec narodzin militaryzmu. Idea wojen polskich. Przedmurze Europy. Kompetencja sejmu w sprawach wojennych. Problem „wojny słusznej” 

Szerzycielka wolności    /110
Promieniowanie swobód. Szlachta litewska przed unią i po unii. Stuletnie oddziaływanie na Moskwę. Program federacyjny Żółkiewskiego: myśl unii polsko-litewsko-moskiewskiej. Emigracja bojarów do Polski. Po utracie państwa. „Za naszą i waszą wolność”. Udział w ruchu wolnościowym Europy. Uniwersalizm sprawy polskiej. Nowoczesna rola Polaków jest kontynuacją ducha dawnej Rzeczypospolitej

Typ bohaterski    /122
Polski probierz bohaterstwa. Wielkość typu Dżyngischana. Żółkiewski. Kościuszko. Traugutt. Zgodność ideału z życiem. Nieuznawanie przemocy. Walka o „królestwo Boże”. Wielki mąż w pojęciu Mickiewicza

Wyprzedzenie Europy   /129
Linia prosta polskiego rozwoju politycznego. Absolutyzm w Europie i prawa obywatelskie w Polsce. Pojęcie ojczyzny. Ustawa 3 maja. Jej idee wyprzedzające chwilę dzisiejszą. Ograniczenie przy wilejówszlacheckich przez samą szlachtę. Rewizje konstytucji. Federacja narodów. Swoboda sumienia. Reformy bez rozlewu krwi. Wyższość moralna

Upadek państwa   /146

Szukanie przyczyn upadku. Bezrząd i bezprawie. „Niezdolność do życia” tworząca wzór praworządnego państwa. Dla kogo „anarchia” polska była niebezpieczna? Nieupodobnienie się do niżej stojącego środowiska. Polska uległa przewadze fizycznej

Duch dziejów Polski na tle chwili dzisiejszej   /152
Następstwa rozbioru Polski. Obalenie równowagi. Wzmocnienie reakcji. Spopularyzowanie idei gwałtu. Rozwój militaryzmu. Wojna światowa. Ubezwładnienie jednostki. Polska historyczna i Europawspółczesna. Spiralna linia postępu. Nasze zadania. Nasz spadek dziejowy

Indeks osób   /163