Dioskurowie. Zgoda - przyjaźń - braterstwo

Redakcja: Olga Płaszczewska, Wojciech Ryczka

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 392

Okładka: twarda

Format: 15,5 cm x 24,0 cm

W literaturze, muzyce i sztuce – tak dawnej, jak późniejszej – dominują, jak się zdaje, przedstawienia zatargów, wojen, nienawiści, zdrady i braku porozumienia – przyczyny klęsk i nieszczęść. To głównie one wydają się dostarczać tematów i wyobrażeń twórcom.

Dioskurowie. Zgoda – przyjaźń – braterstwo to książka poświęcona znacznie bardziej optymistycznej tematyce, która wiąże się z postaciami Kastora i Polluksa (synów Zeusa i Ledy, żony króla Sparty, Tyndarosa; opiekunów żeglarzy i żołnierzy), mitycznych bliźniąt, przywołujących zagadnienia rzadziej pojawiające się w literaturze, muzyce, sztuce czy – ogólniej mówiąc – w kulturze, a związane z pozytywnymi uczuciami, postawami i działaniami.

Takie ujęcie problematyki skłoniło badaczy różnorodnych specjalności (przede wszystkim literaturoznawstwa, ale również historii i historii sztuki, filozofii i religioznawstwa, prawa i dziennikarstwa, wreszcie – muzykologii i teatrologii) do poszukiwania motywów, obrazów, metafor, będących realizacją lub twórczą modyfikacją idei upostaciowanych przez Dioskurów – w literaturze, sztuce, muzyce, historii, filozofii, religii, w prawie i dziennikarstwie. W prezentowanych rozważaniach powracają wielokrotnie tytułowe zagadnienia – przyjaźń, braterstwo, zgoda – poszerzone o inne kategorie, takie jak harmonia, dialog, współpraca, konsensus, konstruktywne myślenie czy jeszcze inne wiążące się z nimi w historii i kulturze zjawiska oraz wartości pozytywne, dotyczące zarówno jednostki, jak i zbiorowości.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Andrzej Borowski - Fraternitas - funkcjonalność metafory  /9

Paweł Bortkiewicz - Abraham i Lot - studium przyjaźni w rozwiązaniu konfliktu  /27

Marcin Sarna - Homo frater - braterstwo i przyjaźń w pismach franciszkańskich  /45

Lidia Korczak - O braterstwie polsko-litewskim językiem dokumentów unijnych /61

Andrzej Zakrzewski - Korona a Litwa w XVI-XVIII wieku. Dioskurowie czy małżeństwo z rozsądku?  /73

Elwira Buszewicz - Dioskurowie we wczesnonowożytnej emblematyce  /91

Wojciech Ryczek - Afekt w humanistycznej sztuce przyjaźni: Michel de Montaigne  /115

Maria Cieśla-Korytowska - Concors secum - zgoda z samym sobą  /137

Alina Borkowska-Rychlewska - Mozart i dialog muzyczny  /153

Małgorzata Sokalska - Przyjaźń na dwa głosy. Męski duet w operze XIX wieku  /175

Ewa Hoffmann-Piotrowska - Ty się ciesz, że ze mnie masz przepaść, w którą wszystko bez obawy rzucać możesz - młodzieńcze przyjaźnie Chopina w listach okresu warszawskiego  /201

Magdalena Siwiec - Korespondencja ideałów. Więzi bratersko-siostrzane jako przestrzeń twórczej wspólnoty (przypadek Narcyzy Żmichowskiej)  /215

Ryszard Kasperowicz - Ćwiczenie z ekfrazy? Burckhardt, Rubens i Dioskurowie /235

Tamara Tkachuk - Ukraińcy i polscy Dioskurowie  /249

Lucyna Sadzikowska - Śląscy Dioskurowie. Na marginesie twórczości Gustawa Morcinka  /263

Olga Płaszczewska - O literaturze budującej  /279

Edyta Żyrek-Horodyska - Szukając nowej drogi. Wokół paradygmatu konstruktywnego dziennikarstwa /307

Maciej Urbanowski - Historie braci w polskiej powieści nowoczesnej  /325

Agnieszka Marszałek - O przyjaźni przekornie, czyli Kolacja na cztery ręce  /343

Marta Skwara - Komparatystyka jako deus ex machina  /361

Indeks nazwisk  /383