Dawna Rzeczpospolita na nowo odkryta. Gabinet osobliwości Tom 1

Gabinet osobliwości nie był polską specyfiką. Znano go w całej Europie. We Francji funkcjonował pod nazwą cabinet de curiosités, w Niemczech Wunderkammer. Zanim powstały znane nam dzisiaj muzea, to właśnie gabinety osobliwości pełniły ich funkcję. Błyskotliwie napisane przez znanego popularyzatora historii ojczystej, autora licznych bestsellerów, Radosława Sikorę, krótkie opowieści o zadziwiających detalach inkrustujących dzieje dawnej Rzeczpospolitej. Każda z nich została przez Autora opatrzona ilustracjami, przez co książkę można traktować jak historyczny leksykon Rzeczpospolitej Szlacheckiej.
Autor obficie korzysta z cennych faktograficznie słynnych dzieł z epoki, znanych zazwyczaj tylko pasjonatom historii, okraszając je swoimi komentarzami i ujawniając drapieżne pióro literata zakochanego w ojczystych dziejach. 

• W Zakroczymiu świnie myją... czyli o obserwacjach pewnego Węgra
• Rządy „żydowskiej junty”
• Niezwykłe upodobania Zygmunta II Augusta
• Czy Stefan Batory był łysy?
• Czy Zygmunt III Waza miał kochankę?
• Miał gest, czyli o Władysławie IV Wazie
• Stanisław II August – hipokryta i narcyz?
• Jak zostać szlachcicem?
• Wieśniacy tutejsi mają się tu lepiej niż w innych państwach
• Szlachcianki w czasach Jana III Sobieskiego
• Dworu szlacheckiego zbytki
• Ukryci pod spódnicą
• Ponętne Rusinki i powabne Wołoszki

Liczę na to, że po przeczytaniu mojej książki, zafascynowany Czytelnik sięgnie po dzieła, w których pisano o tym samym, co ja w tej książce, ale już w formie naukowej. Dokładnie na tej samej zasadzie, co gabinety osobliwości doprowadziły do powstania muzeów – od fascynacji do nauki. A jeśli nie; jeśli nawet Czytelnik pozostanie tylko na etapie lektury mojej książki, to schlebiam sobie, że choć w taki sposób pozna świat dawnej Rzeczypospolitej. Więcej nawet – pozna jej ducha.

Radosław Sikora

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /11

O Rzeczypospolitej i jej prowincjach

1. Kolebka państwa i narodu polskiego  /17

2. Małopolska  /22

3. O szlachcie na Wołyniu  /26

4. Najbogatsza prowincja Rzeczypospolitej /29

5. O Rusi i swobodach polskich /34

6. Najwierniejsi synowie Kościoła katolickiego /37

7. Czyści i schludni Ukraińcy /41

8. Polski "dziki zachód" /44

9. Wychowani przez niedźwiedzie /47

10. Źrenica wolności /51

11. Unifikacja /55

12. O utraconych ziemiach i trwaniu na nich polskości /58

O Królach

13. Niezwykłe upodobania Zygmunta II Augusta /63

14. Rozrzutny Francuz /66

15. Czy Stefan Batory był łysy?  /69

16. Jak Stefan Batory Polaków pić uczył /71

17. Stefan Batory i łacina /74

18. Czy Zygmunt III Waza miał kochankę? /77

19. Poobiednia drzemka /80

20. Wolni jesteście  /83

21. Miał gest, czyli o Władysławie IV Wazie /87

22. Mnie nie król rozkazuje, lecz prawo /91

23. Król zapłonął strasznym gniewem /94

24. Schyłek panowania  /98

25. Pobożny król Michał /101

26. Spory potomnych o odsiecz Wiednia /104

27. August II Sas / 108

28. Łaskawy król August /110

29. Duch Augusta II /112

30. Króla wolne obieranie  /114

31. Jak pozyskać serca Polaków? Ubrać się w strój polski! /117

32. Miłego trudne początki  /121

33. Chciał dobrze /124

34. Król wbrew woli ojca?  /127

35. Żydowski pachołek Rosji?  /130

36. Stanisław II August - hipokryta i narcyz? /133

O szlachcie

37. Jak zostać szlachcicem /139

38. O nowej szlachcie  /141

39. Kłamać jest hańbą i niesławą /143

40. Honorowy jak szlachcic  /146

41. Pojętny jak szlachcic  /149

42. Pracowity jak szlachcic  /152

43. Krewki jak szlachcic  /155

44. Służba Ojczyźnie świętym obowiązkiem szlachcica! /157

45. Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie /160

46. Jak to z tą równością było?  /164

47. Sarmackie poczucie humoru /169

48. O słodka wolności!  /171

49. Szlachcianki w czasach Jana III Sobieskiego /174

50. Pan Atanazy Miączyński /178

51. Na łożu śmierci /181

52. Wzór piękności /184

53. Oczarowany Polkami /187

54. Zmartwychwstanie  /190

55. Bom szlachcic!  /194

56. Wolny rynek a chrześcijańskie miłosierdzie /196

57. O despotyzmie  /199

58. Wszyscy padali na kolana  /202

O miastach i mieszczanach

59. Stąd mówi się o starych, że po dwa razy stają się dziećmi  /207

60. O swobodach kobiet  /208

61. Najpotężniejsze miasto Rzeczypospolitej  /210

62. Kazimierz i jego Żydzi  /217

63. Zauroczony Warszawą  /222

64. O przewadze Krakowa nad Warszawą  /225

65. Z życia Lublina pierwszej połowy XVII w. /228

66. W Zakroczymiu świnie myją... - czyli o obserwacjach pewnego Węgra  /231

O Kozakach

67. O mocarnym Iwanie /239

68. Tyleż dzielni, co nieokrzesani /242

69. Kozacki kunszt  /244

70. ... i okrucieństwa  /247

71. Oko za oko, ząb za ząb  /250

72. Sto tysięcy Herkulesów /254

O Żydach

73. Rzeczpospolita rajem Żydów?  /259

74. Żydowscy linoskoczkowie /263

75. Rządy "żydowskiej junty"  /265

76. Karczma żydowska /267

77. Żydzi z dredami, czyli rzecz o kołtunie /271

78. Francuz o polskich Żydach /275

O chłopach i wsi

79. Położenie chłopów /281

80. Wieśniacy tutejsi mają się tu lepiej niż w innym państwach /283

81. Z chłopa pańszczyźnianego magnat  /286

82. Zimny chów dzieci /289

83. Chłopski konserwatyzm /292

84. Co nieco o chłopskim gospodarowaniu /295

85. Wojna matką wynalazków, czyli o fotoblastii /298

86. Chłopska moralność /300

87. O powszechnej znajomości łaciny /303

88. Głosowanie nogami /308

89. O długowiecznych chłopach  /313

90. Szybcy jak Poleszucy /316

91. Casanova w Polsce /318

O żebrakach i ladacznicach

92. Żebraczy los /325

93. Śmierć z przejedzenia  /327

94. Za mało dawał?  /330

95. O francuskich i włoskich metresach  /333

O relacjach między stanami

96. Mieszczki i szlachcice /329

97. Waruj się Cyganów naśladować, gdyś nie Cygan! /341

98. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił!  /342

99. Ruscy chłopi a szlachta /344

100. Koliszczyzna /348

101. Jak kum kumowi gardło podrzynał /355

102. Cięte riposty Wasyla Czarnego /358

103. "Nie zawsze to dobrze za panią matką pacierz mówić!"/361

104. Księżniczka i Żyd /364

105. Mieszczanina zamojskiego resentymenty /367

Od ziemianek do pałaców

106. Ziemianki i lepianki  /375

107. Kurna chata /378

108. Czym oświetlić chatę?  /381

109. Zamiast tablic informacyjnych /384

110. Dwory i dworki mieszczan  /386

111. Dworu szlacheckiego zbytki  /389

112. Wyjść na dwór  /394

113. O prywetach, czyli ubikacjach  /398

114. Kamienice /401

115. Okna /405

O strojach

120. Potęga różnorodności /427

121. Ochopnie i giermaki polskie /431

122. Szary szlachcica strój?  /433

123. Zapatrzeni w Węgrów /436

124. Bekiesza /440

125. I w końcu strój polski!  /442

126. Tureckie delury /445

127. Pierwsze kontusze w Polsce /449

128. W kontuszach do Paryża /451

129. Ferezje /453

130. Noś się z polska!  /459

131. Fraki przeciw kontuszom /462

132. Ci, którzy ubierają się z cudzoziemska, nie są dobrymi obywatelami  /465

133. O zaniku stroju polskiego /468

134. Nie tylko strój szlachecki  /470

135. Jak odróżnić mieszczanina od szlachcica?  /475

136. Stroje chłopów krakowskich /479

137. Ubogi szlachcic czy może chłop?  /484

138. Ubiór mazowieckich chłopów /488

139. Jak wyglądali Żydzi w XVII wieku?  /491

140. Początki rekonstrukcji historycznej w Polsce /494

141. Suknie bogate, suknie nadobne /499

142. Ukryci pod spódnicą /503

143. Ponętne Rusinki i powabne Wołoszki  /506

144. Chłopka spod Krakowa  /510

145. Pranie /516

Bibliografia  /519

Przypisy /526