Człowiek i świat. Studia z dziejów kultury i mentalności XV-XVIII w.

Autor: Maria Borucka

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 444

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron nieznacznie przykurzone

"Zebrane w tej książce rozprawy poświęcone są m.in. kulturze dworskiej i mieszczańskiej, wybitnym Polakom w Europie, obrazom czasu i przestrzeni oraz życia i śmierci w dziejach nowożytnych, a także najważniejszym zagadnieniom metodologicznym. Oddzielnie należy wymienić teksty związane z problematyką ?gender relations?. Czytelnicy otrzymują do ręki książkę wybitną, napisaną barwnym, żywym językiem".

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /8

Część I

Między historią a teorią

Historia gospodarcza a historia mentalności: jeden czy dwa kierunki historiografii?  /11

Życie codzienne —- spory wokół profilu badań i definicji   /15

Sztuka w historii. Kilka refleksji historyka   /23

Historia kultury materialnej a postmodernizm. Kilka uwag do modnego tematu   /30

Sens i bezsens pracy historyka   /33

Krótka refleksja na temat moralności społecznej z perspektywy historyka  /36

Część II

W kręgu kultury dworskiej i szlacheckiej

Renesansowy władca a religia. Kilka refleksji na temat pobożności ostatnich Jagiellonów   /41

Bona a rola dworu monarszego jako centrum kulturalno-obyczajowego (1518-1548)   /50

Miejsce mieszczanina w społeczeństwie szlacheckim: atrakcyjność wzorców życia szlacheckiego w Polsce xvii wieku   /63

Kryzys monetarny XVII w. Konsekwencje społeczne i psychologiczne w Polsce   /75

Gest w kulturze szlacheckiej   /87

Obraz miasta w kulturze staropolskiej   /98

Część III

Miasto i mieszczanie

Die Kultur der Städte in der polnischen Adelsrepublik im 17. und 18. Jahrhundert  /105

Krakau - Warschau - Danzig. Funktionen und Wandel von Metropolen 1450-1650   /128

Między stolicą, miastem rezydencjonalnym a metropolią. Rozwój Warszawy w XVI-XVIII w.  /145

Mieszczanin a inwestycje kulturalne (przykład Gdańska w XVI-XVII wieku)   /156

Mecenat w czasie kryzysu gospodarczego. Wydatki władz miejskich Gdańska na kulturę w XVIII wieku  /165

Die Kunstsammlungen in Danzig in der ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts als soziologische und psychologische Erscheinung   /172

O mentalności mieszkańca Gdańska u progu ery nowożytnej   /182

W kręgu mentalności mieszczanina gdańskiego w XVII wieku. Notatnik Michała Hancke   /190

Magiczny świat Marcina Grunewega. Przyczynek do mentalności mieszkańców Gdańska w XVI-XVII wieku   /202

Jarmarki w Polsce w XVI-XVIII wieku   /208

People of the Fairs. Fairs’ Organisers and Participants in the Early Modern Poland   /215

Część IV

Polska w Europie

Miasta w Polsce a reformacja. Analogie i różnice w stosunku do innych krajów   /227

Prusy Królewskie jako teren styku wielu kultur i wpływ tego zjawiska na rozwój reformacji. Przykład Gdańska   /238

Specyfika gdańskiego luteranizmu w XVI-XVII w.   /247

Koniec świata z perspektywy Gdańska. Przyczynek do specyfiki gdańskiego luteranizmu w XVI i pierwszej połowie XVII wieku   /255

Misja Franciszka Mendozy i jego opinie o Polsce (Z dziejów stosunków polsko-hiszpańskich w końcu XVI w.)   /262

Rzeczpospolita szlachecka a Niderlandy: XVI-pierwsza połowa XVII w.   /275

Szlachta polska wobec Wschodu turecko-tatarskiego: między fascynacją a przerażeniem (XVI-XVIII w.)  /286

Przyczynek do portretu Polaków w oczach obcych   /293

Jedność chrześcijańskiej Europy? Kilka uwag do mitu przedmurza chrześcijaństwa   /309

Wiek XVII - wiek kryzysu. Polska na tle europejskim   /315

Część V

Obraz czasu i przestrzeni

Uwagi o postrzeganiu czasu w Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVI-XVII w.   /321

Space and Time as Factors Shaping Polish Mentality From the 16th until the 18th Century   /333

Work, Time Perception and Leisure in an Agricultural Society: The Case of Poland in the Sixteenth and Seventeenth Centuries   /342

Przyczynek do dyskusji o reformie kalendarza w Niemczech u schyłku XVI w.   /349

Gdańszczanin i czas u progu ery nowożytnej   /353

Część VI

Spektakle życia i śmierci 

Spectacles of Life: Birth - Marriage - Death. Polish Customs in the 16th-18th Centuries   /363

Społeczne i religijne konteksty zawarcia małżeństwa w Gdańsku w XVI-XVIII w.   /377

Organizacja szpitalnictwa w Gdańsku w XVI-XVII wieku   /387

Illness and Death in a Maritime City: Gdańsk in the Seventeenth Century   /394

Śmierć i pogrzeb w Gdańsku w drugiej połowie XV w.   /411

Śmierć niezamożnego mieszkańca miasta u progu ery nowożytnej  /415

Część VII

Z problematyki „gender relations”

Procesy urbanizacyjne a sytuacja kobiety od średniowiecza po wiek XIX   /421

Reformacja i kontrreformacja a pozycja kobiet u progu ery nowożytnej   /430