Ćwiczenia duchowe i filozofia starożytna

Autor: Pierre Hadot

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 382

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Uwaga - pogięta okładka; przetarta, zarysowana okładka

Ta książka to jedno z głównych dzieł francuskiego filozofa i starożytnika Pierre’a Hadota (1922–2010), nad którym pracował on przez kilkanaście lat i które stanowi kwintesencję jego przemyśleń nad charakterem starożytnej filozofii, a także nad naturą filozofii w ogóle. Filozofować, uważał, to wybierać sposób przedstawiania sobie rzeczy, od tego bowiem zależy, jak się do nich odniesiemy. Ten wybór wszakże nie był dziedziną refleksji teoretycznej. Filozofia pierwotnie stanowiła „sztukę życia”. Uczono się jej poprzez „ćwiczenia duchowe”, które leżą u podstaw tego, w czym dziś upatrujemy wykładu określonej doktryny. Tymczasem porządek, uważał Hadot, był odwrotny. Szkoły filozoficzne, jak epikurejczycy czy stoicy, uczyły pewnej postawy życiowej, uczyły „mądrości”, a teksty „doktrynalne” miały tylko pomocnicze znaczenie. Ten ich „użytkowy”, doraźny charakter prób ujmowania praktyki swego rodzaju teorią wyjaśniałby niespójność wielu starożytnych tekstów. Tę praktyczną filozofię zastąpiła teoretyczna w chrześcijańskim średniowieczu, gdy filozofia stała się służebnym narzędziem teologii. Jako ćwiczenie duchowe przetrwała w klasztornych praktykach duchowych i u niektórych myślicieli, także nowożytnych. Idee Hadota trzeba uznać za rewolucyjne, zupełnie bowiem zmieniają one nasze postrzeganie filozofii. Tak też są odbierane i dziś już nie sposób pominąć tej perspektywy w refleksji nad filozofią i w filozofii samej.

Spis treści:

Przedmowa. Arnold I. Davidson  /7

Przedmowa autora do wydania z 1993 roku   /15

Ćwiczenia duchowe

Ćwiczenia duchowe  /19

Starożytne ćwiczenia duchowe a "Filozofia chrześcijańska"  /71

Sokrates

Postać Sokratesa  /95

Marek Aureliusz 

Fizyka jako ćwiczenie duchowe, czyli pesymizm i optymizm u Marka Aureliusza  /135

Klucz do Rozmyślań Marka Aureliusza; trzy filozoficzne topoi według Epikteta  /153

Michelet i Marek Aureliusz  /179

Konwersja

Konwersja  /207

Teologia negatywna

Apofatyzm i teologia negatywna  /221

Lekcja filozofii starożytnej

Historia myśli hellenistycznej i rzymskiej  /235

Filozofia jako sposób życia  /265

Przerwany dialog z Michelem Foucaultem  /281

Ludzkie ja i świat

Rozważania nad pojęciem "kultury siebie"  /299

"W dzisiejszych czasach istnieją profesorowie filozofii, a nie filozofowie..."  /309

Mędrzec i świat  /319

Czy filozofia to luksus?  /335

Moje książki i moje poszukiwania  /341

Czym jest etyka?  /351

Bibliografia  /365

Posłowie do wydania polskiego - Juliusz Domański  /367

Indeks osób /375