Ciągłość historii i historia ciągłości. Polska filozofia dziejów

Autor: Marek N. Jakubowski

Rok wydania: 2004

Liczba stron: 368

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,00 cm 20,5 cm

Uwaga! Przykurzone brzegi

Praca ta, nie będąc historią polskiej historiozofii, przedstawia ją wszakże w dziejach. Odwołując się mianowicie do paru jej stanowisk uznanych za najważniejsze, a zarazem najbardziej reprezentatywne dla danego okresu, przedstawia więc po pierwsze, jak zmieniała się polska filozofia dziejów w ciągu ponad stulecia swego rozwoju. Po wtóre zaś, jak przez owo stulecie z okładem przewijają się w niej pewne wspólne wątki, toposy związane w szczególności z pojmowaniem własnych dziejów i roli dziejowej Polaków. Dwa z nich (Polski jako "przedmurza" i szczególnego umiłowania wolności przez Polaków) mają zresztą swe przedfilozoficzne korzenie.

Wprawdzie, jako się rzekło, książka ta nie jest podręcznikową formą historii polskiej historiozofii, to ma ona jednak ambicję bycia swego rodzaju przewodnikiem po jej głównym szlaku, przewodnikiem wskazującym także drogi inne, mniej uczęszczane, co nie znaczy nieobiecujące wielkich przygód intelektualnych.

Spis treści:

Wstęp  /7

I. Historiozofia polskiego oświecenia  /19

Hugo Kołłątaj  /32

Stanisław Staszic  /42

• Dzieje "jarzmienia"  /44
• Dziejowa misja Słowiańszczyzny /60

Ideał społeczny  /64

II. Historiozofia doby romantyzmu  /69

Józef Maria Hoene Wroński  /82

• Odsłonięcie tajemnicy absolutu  /89
• Antynomia polityczna  /94
• Warunki realizacji celu dziejów  /107

Późna recepcja i kontynuacja - Jerzy Braun  /123

August Cieszkowski /129

• Prolegomena do historiozofii /134
• Ojcze nasz  /145
• Filozofia narodowa /163

Inni  /172

III. Historiozofia doby pozytywizmu  /185

IV. Wiek XX  /211

Marian Zdziechowski  /218

• Pesymizm  /220
• Katastrofizm  /232
• Historyczne źródła katastrofy  /244

Feliks Koneczny  /258

• Cywilizacja  /263
• Prawa dziejowe  /281
• Katastrofizm  /288
• Polskie Logos  /292

Wincenty Lutosławski  /300

• Spirytualizm  /300
• Naród  /307
• Historia /313
• Mesjanizm  /323

Literatura /331

Indeks osób /352

Summary / 361