Cesarstwo Rzymskie. Ograniczona monarchia czy autokracja? Pryncypat

   Autor: Łukasz Ścisłowicz

Rok wydania: 2015

Ilość stron: 204

Oprawa: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Pryncypat to swoisty, dziejowy fenomen. Znana pod tą nazwą forma organizacji państwa zastąpiła w Rzymie cierpiący na coraz dalej idącą niewydolność ustrój republikański. Czynnikiem kształtującym Cesarstwo Rzymskie w latach 27 przed Chr. - 284 po Chr. od początku był rozdźwięk pomiędzy deklaracjami a praktyką rządzenia. Autor dowodzi niezmiennie autokratycznej fizjonomii systemu, zbliżającej Cesarstwo Rzymskie do modelu orientalnego despotyzmu. Wiele uwagi poświęcono takim zagadnieniom jak: charakter i kształt reżimu, jego warstwa symboliczna, władza i jej autoprezentacja, propaganda, rola przemocy symbolicznej oraz nowe formy legitymizacji władzy. Praca może być interesująca dla osób, którym nie jest obce mniemanie, iż epoka antyku to dla współczesnej cywilizacji coś w rodzaju zwierciadła.

Spis treści:

Wstęp /8

Rozdział I /15

Geneza nowego państwa /15

1.1. Wprowadzenie /15

1.2. Stan badań /16

1.3. Konflikty schyłku republiki i ich rola dla nowego systemu  /24

1.3.1. Władza w systemie republikańskim /24

1.3.2 Zmiany w pozycji jednostki /32

1.3.3. Rozkład rei publicae /36

1.4. Podsumowanie /44

Rozdział II /47

Podstawy instytucjonalne pryncypatu /47

2.1. Wprowadzenie /47

2.2. Determinanta szczegółowe /47

2.2.1. Wojny domowe i uprawnienia triumwira /48

2.2.2. Potrzeba legitymizacji /49

2.2.3. Na rozdrożu ./52

2.3. Prawne podstawy władzy pryncepsa /55

2.3.1. Pozorna restauracja /55

2.3.2. Rozległość i charakter uprawnień  /56

2.4. Stosunek pryncepsa do innych instytucji politycznych /61

2.4.1. Senat /61

2.4.2. Aparat administracyjny /63

2.5. Aspekty kulturowe /64

2.5.1. Deifikacja /65

2.5.2. Polityka społeczna i religijna /68

2.6. Sukcesja /69

2.7. Podsumowanie /70

2.7.1. Pryncypat a orientalne despotie /71

2.7.2. Złudzenie praworządności /73

Rozdział III /75

Pryncypat w okresie dynastii julijsko-klaudyjskiej i flawijskiej  /75

3.1. Wprowadzenie /75

3.2. Przemiany instytucjonalne /80

3.2.1. Cesarskie urzędy i instytucje /81

3.2.2. Relacje z senatem /83

3.3. Kwestie rodowe i polityka dynastyczna /88

3.3.1. Dynastia julijsko-klaudyjska - rys historyczny /89

3.3.2. Rodowe animozje i rywalizacja /90

3.3.3. Ocena dynastii julijsko-klaudyjskiej /94

3.4. Praktyka rządzenia /95

3.4.1. Crimen leseae maiestatic /95

3.4.2. Odwilż i nawrót /99

3.5. Rola czynnika militarnego /99

3.5.1. Militarne epizody /100

3.5.2. "Rok czterech cesarzy"  /102

3.6. Restrykcje życia umysłowego /105

3.7. Kwestia deifikacji /108

3.8. Podsumowanie /110

Rozdział IV /113

Pryncypat w okresie dynastii Antoninów /113

4.1. Wprowadzenie /113

4.2. Portret epoki /114

4.3. "Dynastia" Antoninów /117

4.3.1. Kolejni władcy i mechanizm sukcesji /118

4.3.2. Reformy ustroju /122

4.3.3. Deifikacja i sfera symboliczna /126

4.4. Podsumowanie /131

Rozdział V /131

Pryncypat w okresie dynastii Sewerów /131

5.1. Wprowadzenie /131

5.2. Syn "boskiego Marka" /133

5.3. Po śmierci Kommodusa /135

5.4. Przemiany w okresie Septymiusza Sewera /137

5.4.1. Reformy wewnętrzne /139

5.4.2. Sfera symboliczna /146

5.5. Karakalla i Makrynus /151

5.6. "Rządy kobiet" /153

5.7. Podsumowanie /155

Rozdział VI /157

Kryzys i upadek pryncypatu w III wieku //157

6.1. Wprowadzenie /157

6.2. Pejzaż epoki /159

6.3. Kryzys władzy i państwa /162

6.3.1. Mechanizmy kryzysu władzy /163

6.3.2. Kryzys w latach 235-268 /166

6.4. Restytucja państwa i majestatu władzy /173

6.4.1. Polityka dynastyczna /173

6.4.2. Przeobrażenie sfery symbolicznej /175

6.4.3. Reformy ustrojowe /180

6.5. Upadek pryncypatu /181

6.6. Podsumowanie /183

Zakończenie /185

Bibliografia /193