Brzemię tożsamości. Kościoły prawosławne na Bałkanach w polityce państw komunistycznych w latach 1944-1990

Autor: Tadeusz Czekalski

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 338

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Badania nad relacjami Państwo-Kościół w trzech bałkańskich krajach komunistycznych wskazują na ich istotne zróżnicowanie, uprawiajace do stwierdzenia, że pojęcia "komunizm" i "ortodoksja" na Bałkanach nigdy nie były jednorodne. Możemy zatem mówic o trzech osobnych Kościołach prawosławnych jako instytucjach społecznych, ale także o trzech różnych komunizmach - bułgarskim, dostosowanym do modelu sowieckiego, jugosławiańskim komunizmie samorządowym i albańskim, ewoluującym od wzorca sowieckiego w kierunku chińskiego maozimu. Brak spójności ideologicznej trzech omawianych systemów stał się zauważalny szczególnie w ostatniej fazie ich funkcjonowania - od usunięcia religii z życia społecznego w Albanii, poprzez marginalizacje i wykluczenie jakiego doznawała Cerkiew bułgarska, aż po stopniowe odzyskiwanie roli wiodącej instytucji narodowej przez Cerkiew serbską. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /9

Wymowa liter i dwuznaków albańskich  /11

Wstęp  /13

I. Od Kościoła powszechnego do kościołów narodowych  /19

Bułgarzy między Patriarchatem i Ezgarchatem  /23

Serbowie w drodze do jugosławiańskiego prawosławia  /35

Albańczycy - naród trzech wyznań  /47

II. Ujarzmienie  /63

Pansłowiańskość pod rosyjskie dyktando  /69

Serbski Kościół w jugosławiańskim państwie  /96

Kościół dobrych i złych biografii  /128

III. Stagnacja  /149

Moskiewskie salony i wiejskie parafie  /153

Między dyktatem państwa a wiernością ortodoksji  /176

Realność upadku  /206

IV. Dekompozycja  /239

Niewidzialny Kościół w świeckim państwie  /241

Zarządcy serbskiej pamięci  /248

Państwo bez kościołów  /260

V. Czas wyboru  /267

Rozłam  /269

Symbioza  /279

Odrodzenie  /288

Zakończenie  /299

Aneks. Noty biograficzne  /303

Bibliografia  /309

Spis ilustracji  /329

Indeks osobowy  /331