Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. Katomyomachia Teodora Prodromosa jako tekst trzeciego stopnia

Autorka: Katarzyna Warcaba

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 204

Okładka: miękka

Format: 13,0 cm x 2,05 cm

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do dzisiaj są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są nieustannie, od początku istnienia filologii jako nauki. Homer był też bezdyskusyjnie najbardziej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby liczba zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich stopniach kształcenia, jednak tylko nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza. Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała przede wszystkim pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego” szczebla. Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swojego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: informacje o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia” oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej. Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym przez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia. Analiza prowadzi do próby ustalenia możliwych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii  i przypisywanych Prodromosowi Schede tou mvos. 

Spis treści:

Wprowadzenie  /7 

Katomyomachia: transmisja tekstu – stan badań – przekłady – przegląd treści  /11

Sytuacja literata w Bizancjum dwunastego wieku. Teodor Prodromos  /23

Wojna kota z myszami. Zwierzęce alegorie w literaturze greckiej  /43

Katomyomachia – tekst trzeciego stopnia. Analiza poematu w ujęciu transtekstualnym /73

O kotach, myszach i arystokratach. Cele i funkcje Katomyomachii  /131

Podsumowanie /155 

Appendix I  /157 

Appendix II  /177

Bibliografia  /185