Bigamia w prawie rzymskim

Autorka: Joanna Misztal-Konecka

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 335

Oprawa: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Zagadnienie bigamii w prawie rzymskim sytuuje się wśród kluczowych zagadnień związanych z konstrukcją podstawowej jednostki społecznej, jaką była rodzina, z małżeństwem, które przez wiele stuleci stanowiło najbardziej szanowane przez Rzymian jako zjawisko społeczne. Co więcej, to właśnie dzięki prawu rzymskiemu w kulturze europejskiej od wieków jedność małżeństwa jako powszechnie akceptowana i pozostaje pod ochroną prawa, wykluczając zarówno poligynię, jak i poliandrię.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów  /5

Wstęp /7

• Przedmiot badań  /7
• Źródła  /9
• Literatura  /11
• Problemy terminologiczne i metodologiczne  /16
• Układ rozprawy  /19

Rozdział I. Pochodzenie i znaczenie słowa bigamia  /21
1. Wprowadzenie  /21
2. Łacińska terminologia związana z określaniem wielożeństwa  /21
3. Etymologia słowa bigamia i terminów pokrewnych  /26
4. Znaczenie słowa bigamia i terminów pokrewnych  /28
5. Podsumowanie  /31

Rozdział II. Kontekst kulturowy rzymskiego zakazu bigamii  /33
1. Wprowadzenie  /33
2. Modele małżeństwa w społeczeństwach antycznych  /34
2.1. Mezopotamia  /34
2.2. Syria, Anatolia i Palestyna  /39
2.3. Egipt  /44
2.4. Persja  /48
2.5. Grecja i Macedonia  /49
3. Nauczanie Jezusa Chrystusa i apostołów w odniesieniu do wielożeństwa  /54
4. Monogamia i poligamia w pismach pisarzy kościelnych I-V wieku po Chr. /57
4.1. Od Hermasa do Laktancjusza  /57
4.2. Ojcowie Kościoła na Wschodzie - od św. Bazylego do Asteriusza z Amazy  /63
4.3. Ojcowie Kościoła na Zachodzie - św. Ambroży, św. Hieronim i św. Augustyn  /68
5. Stanowisko papieży i zebrań biskupów wobec bigamii równoczesnej i sukcesywnej  /70
6. Podsumowanie  /78

Rozdział III. Monogamiczny charakter małżeństwa rzymskiego  /81
1. Wprowadzenie  /81
2. Istota małżeństwa rzymskiego  /82
3. Wymogi iustum matrimonium  /86
4. Istota monogamii  /98
5. Legalizacja poligamii w starożytnym Rzymie?  /104
5.1. Virgines Vestales  /104
5.2. Mancipatio liberorum quaerendorum causa  /109
5.3. Poligamia pod obradami rzymskiego senatu  /110
5.4. Żony Juliusza Cezara  /111
5.5. Ustawa Walentyniana I  /113
5.6. Konkubinat  /118
6. Podsumowanie  /124

Rozdział IV. Przesłanki zaistnienia bigamii  /127
1. Wprowadzenie  /127
2. Obywatelstwo rzymskie  /128
3. Zawarcie związku małżeńskiego  /136
4. Matrimonium in facto esse  /143
4.1. Znaczenie affectio maritalis  /143
4.2. Rozwiązanie małżeństwa ipso iure  /145
4.3. Zerwanie małżeństwa przez zwierzchnika familijnego  /151
4.4. Rozwód do czasów Konstantyna Wielkiego  /152
4.5. Czy zawarcie kolejnego małżeństwa powodowało ipso iure rozwiązanie poprzedniego?  /165
4.6. Ograniczenia rozwodów w prawie poklasycznym  /174
5. Świadomość pozostawania w istniejącym związku małżeńskim  /184
6. Podsumowanie  /190

Rozdział V. Konsekwencje prawne bigamii  /193
1. Wprowadzenie  /193
2. Sankcje sakralne  /194
3. Infamia notatur qui bina sponsalia binasve nuptias  /199
4. Bigamia – crimen extraordinarium?  /206
5. Status prawny małżonka bigamicznego i dzieci z tego związku  /224
6. Skutki prawne secundae nuptiae  /235
6.1. Univirae  /235
6.2. Małżeństwo w okresie tempus lugendi  /237
6.3. Ograniczenia zawierania małżeństw ponownych?  /240
7. Podsumowanie  /245

Zakończenie  /249

Bibliografia  /265

Źródła  /265

Literatura  /293

Publikacje internetowe  /329

Bigamy in Roman Law. Summary  /331