Bazylisa. Świat bizantyjskich cesarzowych IV - XV wiek

Autorzy: Małgorzata B. Leszka, Mirosław J. Leszka

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 432

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 23,5 cm

Uwaga - przybrudzony grzbiet

Autorzy opowiadają o kobietach na najwyższych szczeblach władzy w dziejach Bizancjum (IV–XV w.), ich roli w polityce i dworskich knowaniach, zwłaszcza w okresach przejściowych lub czasach kryzysu państwa, kiedy okoliczności sprzyjały podejmowaniu działań przez cesarskie małżonki lub matki. Przez pryzmat historii cesarzowych przybliżają w barwny i bardzo przystępny sposób historię Bizancjum, dzieje obfitujące w dramatyczne wydarzenia, których uczestniczkami, a nierzadko również inicjatorkami były tytułowe bazylisy. Czytelnik ma szansę podczas lektury nie tylko spotkać się z przedstawionymi z pasją, żywymi postaciami cesarzowych (opowieści o 25 niezwykłych kobietach – od Heleny, matki Konstantyna Wielkiego do Marii z Trapezuntu), ale również wkroczyć w ich świat codzienny sprzed stuleci: dowiedzieć się, jak można było zostać cesarzową, jak wyglądało życie na dworze, pożycie z cesarskim małżonkiem, macierzyństwo, udział ceremoniach, religijność, jaka była rola tych kobiet w polityce, w intrygach, a wreszcie, co działo się z bazylisami po utracie pozycji.

 „O cesarzowej Teofano, żonie Romana II, a później Nicefora Fokasa pisali nie tylko znawcy dziejów Imperium Bizantyńskiego, ale i twórcy tej miary, co Guy de Maupassant czy na gruncie polskim Tadeusz Miciński. Jej życie bowiem z pewnością doskonale nadaje się na kanwę powieści czy dramatu. Mamy w nim wszystko, co pobudza wyobraźnię badacza, pisarza czy zwykłego śmiertelnika – piękną kobietę, która zrobiła wielką karierę – z córki szynkarza stała się władczynią najpotężniejszego wówczas państwa, wielkie namiętności – miłość, nienawiść, zdradę, żądzę władzy, a wreszcie zbrodnię”.

(z rozdziału Mężobójczyni? Teofano)

Spis treści:

Wstęp /7

Część pierwsza. Na cesarskim dworze   /9
I. Bizancjum – Konstantynopol – Nicea   /11
II. Cesarzowe bizantyńskie. Garść informacji na początek   /37
III. Drogi do cesarskiego pałacu   /49
• Pochodzenie cesarzowych   /49
• Konkursy na cesarską małżonkę  /58
• Koronacje cesarzowych  /64
• Cesarskie śluby i wesela  /67
IV. Codzienne życie cesarzowych /71
• Pożycie małżeńskie   /71
• Macierzyństwo  /76
– Narodziny dzieci  /76
– Opieka nad dziećmi   /80
– Matki a dzieci. Więzi emocjonalne  /83
• Udział w ceremoniach świeckich i religijnych  /88
• Działalność fundacyjna i filantropijna  /91
• Religijność  /95
• Patronki uczonych i literatów   /101
V. Rola cesarzowych w sprawowaniu władzy w państwie  /103
• Władza zza tronu  /105
• Regentki  /109
• Samodzielne rządy  /112
VI. Cesarzowe na „emeryturze”   /115
Losy cesarzowych po utracie pozycji „pierwszej damy”   /115
• Miejsca wiecznego spoczynku  /121

Część druga. Żywoty cesarzowych   /125
1. Wzór bizantyńskiej cesarzowej. Helena – Małgorzata B. Leszka   /126
2. Trzy żony Konstancjusza II. Bezimienna, siostra Gallusa, Euzebia, Faustyna – Małgorzata B. Leszka   /134
3. Bizantyńska Herodiada. Eudoksja – Małgorzata B. Leszka   /146
4. Cesarska siostra. Pulcheria – Małgorzata B. Leszka  /156
5. Augusta z Palestyny. Atenais-Eudocja – Małgorzata B. Leszka  /166
6. Ja cesarzowa. Weryna – Mirosław J. Leszka  /176
7. Opoka cesarstwa. Ariadna – Mirosław J. Leszka  /186
8. Niewierna bazylisa. Zenonis – Mirosław J. Leszka  /194
9. Cesarzowa bez korony. Anicja Juliana – Mirosław J. Leszka  /202
10. Od niewolnicy do cesarzowej. Lupicyna-Eufemia – Mirosław J. Leszka  /212
11. Cesarska purpura albo śmierć. Teodora – Teresa Wolińska  /222
12. Ambitna siostrzenica Teodory. Zofia – Mirosław J. Leszka  /242
13. Bizantyńska Hekabe. Konstantyna – Mirosław J. Leszka  /252
14. Żona tyrana. Leoncja – Mirosław J. Leszka  /264
15. Pierwsza żona Herakliusza. Fabia-Eudocja – Małgorzata B. Leszka  /276
16. Siostrzenica-żoną. Martyna – Mirosław J. Leszka   /284
17. Bazyleus Romajów. Irena – Mirosław J. Leszka   /294
18. Obrończyni ikon. Teodora – Małgorzata B. Leszka  /306
19. Czarnooka piękność. Zoe – Mirosław J. Leszka  /318
20. Mężobójczyni? Teofano – Mirosław J. Leszka   /334
21. Siostry u władzy. Zoe i Teodora – Małgorzata B. Leszka  /346
22. Ofiara Andronika. Maria z Antiochii – Mirosław J. Leszka  /356
23. Łacinniczka na bizantyńskim tronie. Anna Sabaudzka – Małgorzata B. Leszka  /364
24. Serbka na bizantyńskim tronie. Helena Dragasz – Zofia A. Brzozowska   /372
25. Ostatnia cesarzowa Bizancjum. Maria z Trapezuntu – Mirosław J. Leszka   /384

Cesarzowe bizantyńskie w telegraficznym skrócie. Notki biograficzne /391
Lista cesarzowych   /401
Wskazówki bibliograficzne  /405
Indeks  /411