Bataliony Chłopskie w obronie Zamojszczyzny 1942 - 1944

Autor: Janusz Gmitruk

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 202 + fotografie

Okładka: miękka

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Polska w latach 1939-1945 poniosła olbrzymie straty ludzkie, a także materialne i nie sposób II wojny światowej i okupacji porównać z kataklizmami oraz znajdami, które nawiedziły polskie ziemie w przeszłości. Jednym z trzech najważniejszych, utrwalonych w pamięci historycznej współczesnego społeczeństwa symboli martyrologii narodu polskiego z lat II wojny światowej- obok Holokaustu i Powstania Warszawskiego – jest tragedia wysiedlanej ludności Zamojszczyzny. Wydarzenia te dobitnie odzwierciedlają grozę wojny i okupacji oraz dramat i męczeństwo polskich obywateli w latach 1939-1945. Ich rocznice są eksponowane przez różne organizacje i środowiska kombatanckie. Są też obszernie odnotowywane w mass mediach, chociaż nie zawsze w formie w pełni zgodnej z historyczną prawdą. Podobnie rzecz przedstawia się w edukacji młodego pokolenia. Z biegiem lat prezentowany przebieg tych wydarzeń i ich oceny stają się coraz bardziej niejednoznaczne i rozbieżne. Coraz częściej zapomina się o faktycznych sprawcach zbrodni i okrucieństw II wojny światowej, poszukuje innych winowajców, nie pamięta o prawdziwych ofiarach i bohaterach. Podobnie jak w przypadku Holokaustu i Powstania Warszawskiego, kontrowersje odnoszą się także do walki w obronie Polaków wysiedlanych na Zamojszczyźnie, która przerodziła się w patriotyczny zryw o charakterze regionalnym, lecz również narodowym […]

(fragment z Przedmowy)

Spis treści: 

Przedmowa  /1

Wstęp  /3

Zamojszczyzna  /7

Ruch Ludowy  /9

Wrzesień 1939 roku  /11

Konspiracja  /13

1. Bataliony Chłopskie  /16

Koncepcja walki Batalionów Chłopskich  /17

Oddziały specjalne  /18

Oddziały partyzanckie  /20

Uzbrojenie  /26

Koncepcja walki z okupantem w okresie Powstania Zamojskiego  /28

2. Powstanie Zamojskie  /39

Akcje odwetowe  /41

Samoobrona  /43

”Wehrwolf”  /53

Walki z nacjonalistami ukraińskimi  /55

”Sturmwind”  /58

Zakończenie  /64

ANEKSY

Dokumenty:

Nr 1 - [1942 grudzień 23], b.m. - Rozkaz nr 11 komendanta 4 obwodu BCh w Tomaszowie, mjr. Franciszka Bartłomowicza "Grzmota", zarządzający stan pogotowia bojowego w związku z akcją wysiedleńczą  /71

Nr 2 - 1942 grudzień 24, b.m. - Rozkaz nr 77 komendanta Armii Krajowej Stefana Roweckiego "Grota" o formach i taktyce walk w obronie Zamojszczyzny  /72

Nr 3 - 1942 grudzień 30, Zamość - Raport wachmistrza niemieckiej policji ochronnej Scherzera dotyczący pierwszej większej bitwy w obronie wysiedlanych chłopów Zamojszczyzny stoczonej 30 grudnia 1942 r. pod Wojdą  /74

Nr 4 - [1943 styczeń 3] - Rozkaz nr 1/43 komendanta 4 obwodu w BCh w Tomaszowie, mjr. Franciszka Bartłomowicza w sprawie organizacji i zasad działania oddziałó BCh /76

Nr 5 - 1943 styczeń 8, b.m. - Memoriał Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego do Delegata Rządu RP w sprawie zorganizowania samoobrony ludności polskiej przeciwko akcji wysiedleńczej  /82

Nr 6 - 1943 luty 11, Warszawa - Artykuł w czasopiśmie konspiracyjnym AK "Biuletyn Informacyjny" o losie dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny i postawie społeczeństwa polskiego wobec wysiedlonych  /91

Nr 7 - 1943 luty 23, Lublin - Memoriał gubernatora dystryktu lubelskiego Emila Zornera do generalnego gubernatora GG o skutkach akcji osiedleńczej w powiecie zamojskim  /92

Nr 8 - 1943 marzec 4, Lublin - Informacja dowódcy I zmotoryzowanego batalionu żandarmerii mjr. Schwiegera, sporządzona dla komendanta żandarmerii dystryktu lubelskiego o powtaniu w powiecie zamojskim  /103

Relacje:

Władysław Wyłupek "Warta" - Powstanie i rozwój Batalionów Chłopskich w powiecie zamojskim (fragment)  /110

Józef Danilewicz "Kłoda" - I Kadrowa Kompania Batalionów Chłopskich w bitwie pod Wojdą  /116

Aleksander Mysłakowski - Z walk pod Wojdą  /122

Franciszek Bartłomowicz "Grzmot" - O sytuacji przed bitwą i po bitwie pod Zaborecznem  /129

Piotr Mielnik "Szczerbiński" - Wspomnienia o bitwie pod Zaborecznem  /145

Aleksandra Domczyk "Jaszczurka" - Wspomnienia sanitariuszki spod Zaboreczna i Róży /166

Paulina Czuwara "Marta" - Wspomnienia walk pod Różą  /166

Marcin Gwozda - Aprowizacja i zaopatrzenie oddziałów BCh walczących pod Wojdą i Zaborecznem  /172

Wykazy władz :   

Kierownictwa powiatowe Stronnictwa Ludowego "Ruch"  /175

Skład osobowy komend powiatowych Batalionów Chłopskich  /176

Komendanci obwodów Ludowej Straży Bezpieczeństwa  /177

Kierownictwa powiatowe Ludowego Związku Kobiet  /177

Literatura (wybór)  /179

Indeks nazwisk i pseudonimów  /187

Indeks nazw geograficznych  /195