Armia rzymska od cesarza Galiena do początków bizantyjskiej organizacji temowej

Autor: Robert Grosse

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 244

Okładka: miękka 

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

 Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, przybrudzony grzbiet 

Minął czas, kiedy w historii wojskowej okresu Cesarstwa dopatrywano się stale postępującego upadku starorzymskich instytucji. Przeciwnie, musimy doszukiwać się w niej dwóch zdecydowanie różnych epok, z których każda miała swój okres rozkwitu i upadku. Początek pierwszego okresu i jednocześnie jego rozkwit wiąże się ściśle z imieniem wielkiego Augusta, a jej pozornie beznadziejny upadek rozpoczyna się wraz ze strasznymi ciosami, które Septymiusz Sewer i jego zwyrodniały syn Karakalla zadali porządkowi organizacyjnemu armii, stworzonemu z takim mozołem przez ich poprzedników. Druga epoka przeżywała swój rozkwit każdorazowo, gdy armie rzymskie pod wodzą kolejnych niezrównanych cesarzy-żołnierzy poczynając od Aureliana, a kończąc na czasach Juliana Apostaty odnosiły zwycięstwa na wszystkich granicach imperium. Za okres upadku będziemy uznawać, pomimo wszystkich sukcesów militarnych, epokę Justyniana, którego odziały najemne w porównaniu z iliryjsko-germańskimi elitarnymi formacjami Dioklecjana i jego współcesarza, wypadają nader niekorzystnie pod względem jakości i dyscypliny.
Za moment schyłkowy tej epoki upadku przyjąć możemy wydarzenie, które wyryło się głęboko w historii VII wieku po Chr., a mianowicie najazd Arabów. Zmuszony w obliczu tej inwazji cesarz Herakliusz (610-640) zreorganizował cały Wschód według zasad, które już w VI wieku przyjęły się w zagrożonych prowincjach zachodnich. W ten sposób powstała organizacja temowa.
W jej wyniku cała administracja, także cywilna, podporządkowana została strukturom wojskowym. Oznaczało to „militaryzm” w najbardziej ekstremalnej formie, a jednocześnie radykalne zerwanie z dioklecjańsko-konstantyńskim porządkiem, którego główną cechą było konsekwentne oddzielanie władzy cywilnej od wojskowej. Organizacja temowa dała początek nowej epoce w historii rzymskiej wojskowości, epoce, która podobnie jak inne miała swój wzlot, rozkwit i upadek. Jej apogeum przypadło za rządów Nikefora Fokasa (963-969), Jana Tzimiskesa (969-976) i Bazylego Bułgarobójcy (976-1025), jej upadek został zaś wywołany buntem biurokracji cywilnej skierowanej przeciwko władzy wojskowej.

(fragment)

Spis treści:  

A. Reformy Galiena i jego następców do początków panowania Dioklecjana  

I. Wstęp  

II. Senatorskie i ekwickie stanowiska dowódcze   

III. Podział władzy cywilnej i wojskowej  

IV. Usunięcie różnic stanowych  

V. Protectores 

VI. Reforma kawalerii  

VII. Cesarz Aurelian jako organizator wojskowy  

B. Organizacja armii rzymskiej za czasów Dioklecjana i Konstantyna Wielkiego  

I. Źródła 

II. Oddziały wojskowe  

III. Ogólna organizacja armii  

V. Pobór i rezerwy wojskowe  

C. Sytuacja wewnętrzna w armii w IV wieku  

I. Źródła  

II. Służba wojskowa  

III. Obóz marszowy  

IV. Sztandary   

V. Dyscyplina, kary i nagrody  

VI. Zaopatrzenie i żołd  

VII. Życie codzienne i żołnierskie obyczaje 

VIII. Liczebność armii  

IX. Taktyka  

X. Germanowie w armii rzymskiej 

D. Armia w V wieku   

I. Źródła  

II. Postępująca barbaryzacja armii 

III. Reakcja na wpływy germańskie  

IV. Liczebność armii  

V. Excubitores  

E. Armia w VI wieku  

I. Źródła  

II. Oddziały wojskowe  

III. Organizacja armii  

IV. Hierarchia wojskowa  

V. Pobór i rezerwy wojskowe  

VI. Służba 

VII. Obóz marszowy   

VIII. Sztandary  

IX. Zaopatrzenie i żołd   

X. Liczebność armii 

XI. Taktyka 

XII. Kryzys i symptomy upadku  

F. Uzbrojenie i artyleria  

I. Źródła 

II. Uzbrojenie ochronne  

III. Uzbrojenie zaczepne   

IV. Machiny oblężnicze  

Bibliografia