Arma Confinii. Przemiany późnośredniowiecznej broni na rubieżach Śląska, Wielkopolski, Brandenburgii i Łużyc

Autor: Arkadiusz Michalak

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 496

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 21,0 cm x 29,5 cm

W trakcie prowadzonej w muzeach regionu kwerendy staraliśmy się zadokumentować i uwzględnić wszystkie egzemplarze broni późnośredniowiecznej odkryte na terenie województwa lubuskiego do końca grudnia 2015 r, W jej wyniku uzyskaliśmy informację o 873 zabytkach, stanowiących podstawę bazy źródłowej tego opracowania. Zdecydowana większość pochodzi z systematycznych badań archeologicznych prowadzonych na warowniach w Łagowie, Międzyrzeczu, Krośnie Odrzańskim, Niesulicach, Solnikach, Trzcielu, Tarnowie Jeziernym i Witkowie. Najbardziej wartościowe okazały się zabytki pozyskane z badań grodu/zamku w Międzyrzeczu, które w zdecydowanej przewadze posiadają dobrze udokumentowane datowanie archeologiczne.

[...] Do katalogu włączyliśmy również okazy pozostające w lubuskich zbiorach, a niemające określonego miejsca odkrycia, o formie nie różniącej się zasadniczo od wytworów miejscowej kultury materialnej. [...] W opracowaniu uwzględniono jedynie te zabytku, które umożliwiały ich identyfikację jako egzemplarza broni.

(fragment z Zagadnień wstępnych 3. Charakterystyka podstawy źródłowej)

O autorze:

Arkadiusz Michalak (ur. 1977 r.) bronioznawca, archeolog-mediewista. Ukończył historię na Uniwersytecie Zielonogórskim oraz archeologię na Uniwersytecie Warszawskim. Doktoryzował się w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN. Uczestnik badań kilkudziesięciu stanowisk archeologicznych w kraju i za granicą. Autor ponad stu artykułów naukowych poświęconych kulturze materialnej wieków średnich i bronioznawstwu. Zastępca redaktora naczelnego Acta Militaria Mediaevalia. Od 2003 r. zatrudniony w Muzeum Archeologicznym Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze, z siedzibą w Świdnicy, aktualnie dyrektor muzeum.

Spis treści:

Zagadnienia wstępne  /7

1. Zakres chronologiczny  /8

2. Zakres terytorialny  /8

3. Charakterystyka podstawy źródłowej /11

4. Stan badań nad uzbrojeniem późnośredniowiecznym na rubieżach Śląska, Wielkopolski, Brandenburgii i Łużyc  /13

5. Podziękowania  /14

Rozdział I. Charakterystyka poszczególnych form uzbrojenia ochronnego  /17

1. Hełmy  /17

A. Hełmy garnczkowe /17

B. Szłomy   /22

C. Kallotenhelm (?)  /25

D. Kapaliny  /26

E. Salady  /28

2. Osłony tułowia  i kończyn  /34

A. Osłony z plecionki kolczej  /34

B. Pancerze kryte  /40

C. Elementy zbroi białej  /46

3. Tarcze  /64

A. Tarcze trójkątne  /65

B. Tarcze typu hiszpańskiego  /68

C. Tarcze jeździeckie  /69

D. Pawęże  /70

Rozdział II. Charakterystyka poszczególnych form broni zaczepnej  /75

1. Broń sieczna i kolna  /75

A. Miecze  /75

B. Tasaki  /97

C. Kordy  /98

D. Pochwy kordów i mieczy oraz ich elementy /107

E. Pochwy puginałów i ich elementy  /124

3. Broń drzewcowa  /127

A. Włócznie  /127

B. Halabardy  /141

C. Topory i młoty lucerneńskie  /143

D. Widły bojowe  /144

4. Broń obuchowa  .146

A. Maczugi, wekiery i morgensterny  /146

B. Buławy /149

C. Cepy bojowe  /154

D. Czekany i topory  /155

5. Broń strzelnicza  /169

A. Kusza i jej elementy  /169

B. Elementy strzał i bełtów  /178

6. Broń palna  /197

A. Zapasy prochu  /205

B. Pociski do ręcznej broni palnej  /206

C. Pociski do artyleryjskiej broni palnej  /208

7. Uzbrojenie forteczne  /212

Zakończenie  /217

Katalog zabytków  /225

Tablice  /309

Bibliografia  /443

Streszczenie  /491