Apetyt na jedzenie. Pokarm w społeczeństwie, kulturze, symbolice na przestrzeni dziejów

Redakcja: Justyna Żychlińska, Anetta Głowacka-Penczyńska

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 515

Oprawa: twarda

Format: 21,5 cm x 30,0 cm

Spis treści:

Książka stanowi przykład praktycznej realizacji postulatu interdyscyplinarności w studiach nad pożywieniem, które w ostatnich latach jest przedmiotem badań przedstawicieli wielu nauk: archeologii, historii, antropologii, socjologii, kulturoznawstwa. Prezentowane w niej artykuły podzielone na trzy części o zróżnicowanej tematyce, mieszczące się w ramach tzw. food studies, podejmują próbę określenia roli jedzenia w życiu człowieka. Nie tylko przez pryzmat zaspokajania podstawowych potrzeb egzystencjonalnych, ale także jako ważne źródło, które w przestrzeni historycznej kreowało działania społeczno-kulturowe. Takie zintegrowane spojrzenie na kwestię żywności jest niezbędne do pełnego zrozumienia złożonych problemów związanych z jedzeniem. Takie podejście jest także czymś więcej niż tylko sumą badań poszczególnych dyscyplin naukowych – dostarcza nowych informacji na temat sposobów, w jakich żywność uczestniczy w całokształcie procesów społecznych, politycznych, środowiskowych, kulturowych i ekonomicznych.

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

CZĘŚĆ 1. POKARM W ŚWIETLE ŹRÓDEŁ ARCHEOLOGICZNYCH I HISTORYCZNYCH

Malwina Brachmańska - Mięso jako źródło do badań nad ucztami, określeniem ich znaczenia i pozycją społeczną w Egipcie okresu nagadyjskiego  /11

Justyna Żychlińska - Zwierzęta w kulturze łużyckiej - między konsumpcją realną a konsumpcją symboliczną  /22

Jarosław Nowaszczuk - Pliniusz Młodszy o posiłkach w swoich czasach  /39

Maciej Wiencek - Produkty żywnościowe w późnym antyku na podstawie źródeł monastycznych /51

Kamil Kajkowski - Pokarm dla Bogów? Ofiary z pożywienia w obrzędowości Słowian nadbałtyckich doby wczesnego średniowiecza  /61

Ewa J. Białowąs - Przyprawy i dodatki do potraw stosowane w polskiej kuchni średniowiecznej  /77

Mateusz P. Modrzycki - Regulacje prawne dotyczące "kultury konsumpcji" w miastach pruskich na tle europejskim - zarys problematyki (XIV-XVI w.)  /88

Joanna Gierszewska-Barwik - Kawa - trucizna czy lekarstwo? Dawne uwarunkowania społeczno-kulturowe dotyczące leczniczego stosowania kawy i prób jej fałszowania  /95

Anetta Głowacka-Penczyńska - Piwowarstwo i gorzelnictwo w małych miastach Wielkopolski w XVII wieku  /101

Daniel Dzienisiewicz, Filip Graliński, Piotr Wierzchoń - Fast food pod longwochronologizacyjną lupą: z historii szybkich posiłków w polszczyźnie pisanej  /109

Małgorzata Chudzikowska-Wołoszyn - Eraz z Rotterdamu o kategoriach humanistycznego biesiadowania. Na podstawie poradnika De civilitate morum puerilium  /121

Agnieszka Bywalec - Zalecenia żywieniowe dla chorych i rekonwalescentów od XVI do XVIII wieku w polskich poradnikach medycznych  /132

Katarzyna Zielińska - Rzecz o jarskich początkach na przykładzie najstarszych i najbardziej popularnych poradników żywieniowych XIX i XX wieku  /139

Alicja Żuchowska - Zasady żywienia niemowląt w wybranych XIX-wiecznych poradnikach pedagogicznych  /146

Anita Napierała - Dieta a długowieczność, czyli o makrobiotyce i innych zaleceniach dietetycznych w piśmiennictwie higienicznym XIX wieku  /154

Grażyna Czerniak, Jolanta Kowalik - Popularyzowanie sztuki kulinarnej na podstawie czasopisma "Kobieta w świecie i w Domu" (w latach 1934-1939)  /165

Katarzyna Głowania - Przepisy kulinarne w czasopiśmie "NS Frauen-Warte"  /173

CZĘŚĆ 2. JEDZENIE W ASPEKCIE SPOŁECZNYM

Mateusz Żmudziński - Uwagi na temat jedzenia jako źródła informacji o ludziach i ich kulturze na przestrzeni dziejów  /187

Dariusz Chyła - Wyżywienie pensjonariuszy przytułków kujawskich w XVI-XVIII wieku  /195

Hanna Stypa - O chlebie naszym powszednim - motyw chleba w kulturze i języku polskim  /208

Mariola Tymochowicz - Od obrzędu ku biesiadzie - pożywienie na tradycyjnym i współczesnym weselu (na materiale z woj. lubelskiego)  /217

Katarzyna Prorok - Dobry bób, kiedy jest głód? Bób w polskiej tradycji ludowej - próba definicji kognitywnej  /227

Anna Kaczan - Zjedz jęczmień jęczmień! Lecznicze zastosowania zbóż w polskiej tradycji ludowej  /243

Bogna Derkowska-Kostkowska, Agnieszka Wysocka - Jak na pączki to tylko do Greya. Gdzie i co jadano w dawnej Bydgoszczy  /256

Monika Milewska - Owoc mango jako symbol myśli Mao Zedonga. Historia pewnego daru  /272

Jakub Sawicki - Trzy biografie, jeden instytut i praktyczna nauka o żywieniu, Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie w latach 1963-1975 na tle tendencji w RFN i NRD  /281

Marta Studenna-Skrukwa - "Zbiorowo i zdrowo" - kulinaria w radzieckim przekazie propagandowym w latach 1971 - 1975  /299

Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk - Jak zdrowo i ekonomicznie żywić rodzinę w PRL? Wytyczne Ligi Kobiet Polskich dotyczące odżywiania społeczeństwa polskiego w okresie kryzysu gospodarczego lat 80. XX wieku  /311

Anna M. Kiełbowska - Dobre maniery przy jedzeniu - czy znaczą dziś to samo co dawniej?  /320

Karolina Cynk - Żywność - jej wybrane aspekty w odbiorze polskich i czeskich studentów  /327

Justyna Gołębiowska - Social cooking - o potrzebie wspólnego gotowania w komentarzu socjologa  /339

Dominika Zagrodzka - Kim jest foodie? - próba wstępnej charakterystyki zjawiska foodismu  /350

Monika Kostaszuk-Romanowska - Gulasz z krokodyla - rzecz o spakietowanych degustacjach turystycznych  /361

Małgorzata Pietras-Mrozicka - Ból (nie)jedzenia. Bo jedzenie nie zawsze smakuje... Rozważania na temat doświadczania jedzenia w kontekście wybranych chorób  /372

Olga Słowik - Między chorobą a stylem życia. Anoreksja w interpretacjach feministycznych lat 80. i 90. XX wieku  /383

Noah Rosenkranz zu Rotenstein - Koszerność jako znak żydowskiej tożsamości  /392

Małgorzata Staszczak-Ciałowicz - Kod jedzeniowego tabu jako wyraz tożsamości religijnej: studium ideologii postu w erze reformacji  /403

CZĘŚĆ 3. POKARM W ŚWIETLE LITERATURY ORAZ SZTUKI NOWOŻYTNEJ I WSPÓŁCZESNEJ

Dominika Dżwinel - Literacki konflikt kulinarny - między sarmackim stołem a oświeceniową kawiarnią   /417

Renata Gadamska-Serafin - Juliusza Słowackiego autobiografia kulinarna (na podstawie listów do matki)  /425

Matylda Chrząszcz - Poemat "Obiad" Władimira Filimonowa - wstęp do analizy  /441

Katarzyna Skulimowska - Osakijska kultura kulinarna w literaturze na przykładzie Meoto Zenzai Ody Sakunosuke  /449

Anna Pięcińska - Menu żeglarzy - analiza na podstawie tekstów polskich szant  /457

Barbara Krasińska - "Cukier krzepi" - pokarm w XX-wiecznej reklamie prasowej i plakacie. Wybrane przykłady  /468

Aleksandra Drzał-Serocka - Co jedzą "ci inni"? Wątki kulinarne stereotypowych przekonań na temat imigrantów we wczesnym kinie amerykańskim  /479

Monika Błaszczak - Nadmiar jadła i napitku - o "obżarstwie" i "opilstwie" w utworach dramatycznych i spektaklach teatralnych  /486

Magdalena Grenda - Motyw jedzenia, konsumpcji i ucztowania w działaniach artystycznych poznańskich teatrów niezależnych  /498

Irena Górska - Jedzenie w perspektywie aisthesis. Między estetyczną przyjemnością a obrzydzeniem i wstrętem  /507