Anatomia nienawiści. Stosunki polsko - rosyjskie XVIII-XX w.

Autor: Anatol Taras

Rok wydania: 2002

Liczba stron: 896

Okładka: twarda

Format: 16,0 cm x 21,0 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka

Monumentalne dzieło na temat trudnych relacji między Rosjanami a Polakami w okresie od roku 1700 do czasów współczesnych. Książka zaczyna się od opowieści o wojnie północnej w latach 1700-1721, a kończy na epoce komunizmu w Polsce. Białoruski historyk opowiada dzieje wzajemnych antagonizmów polsko-rosyjskich, które wielokrotnie przeradzały się w liczne konflikty zbrojne. Od dawna są one przedstawiane w Rosji w sposób jawnie stronniczy i antypolski. Dzieje się tak,ponieważ historycy rosyjscy w swojej większości, zarówno w przeszłości, jak i współcześnie, głoszą koncepcje imperialne. A Polska od stuleci jest ofiarą rosyjskiej polityki wielkomocarstwowej.

Spis treści: 

Przedmowa autora /5

Część I
ŚMIERĆ RZECZYPOSPOLITEJ W XVIII W. /19

Rozdział 1
BAGNETY JAKO GŁÓWNE NARZĘDZIE POLITYKI /21

Walka o tron Rzeczypospolitej (lata 1696-1697) /21
Wojna północna (lata 1700-1721) /23
Pierwsza faza wojny (lata 1700-1706) /24
Druga faza wojny (lata 1707-1709) /33
Hetman Mazepa i kozacy ukraińscy /35
Trzecia faza wojny (lata 1710-1718) /40
Konfederacja tarnogrodzka /41
Sejm "niemy" /42
Czwarta faza wojny (lata 1719-1721) /44
Wojna o tron Rzeczypospolitej (lata 1733-1735) /47
August III czy Stanisław Leszczyński? /47
Oblężenie i upadek Gdańska /52

Rozdział 2
Pierwszy podział Rzeczypospolitej /63

Rzeczpospolita w połowie XVIII wieku /63
Król Stanisław August Poniatowski /64
Konfederacja barska i wojna domowa /73
"Koliszczyzna" - powstanie Żeleźniaka i Gonty (maj-lipiec 1768 roku) /78
Katarzyna II a sprawa polska /86
Kampania Suworowa przeciw konfederatom /89
Suworow, Dumouriez i Ogiński /93
Bitwa o Kraków (luty 1772 roku) /96
Zmowa trzech monarchów w sprawie rozbioru Rzeczypospolitej /100
Sejm w 1772 roku /104

Rozdział 3
Drugi rozbiór Rzeczypospolitej (lata 1792-1793) /111

Sejm Czteroletni /111
Konstytucja 3 Maja 1791 roku /113
Podstępna polityka sąsiadów /116
Konfederacja Targowicka (maj 1792 roku) /118
Znowu sprawę rozstrzygnęły bagnety /119
Jeszcze jeden "niemy" sejm /122

Rozdział 4
Trzeci rozbiór Rzeczypospolitej /125

Sytuacja przed 1794 rokiem /125
Kościuszko - polski Lafayette /126
Początek powstania (marzec 1794 roku) /130
Bitwa pod Racławicami /133
Powstanie w Warszawie /134
Powstanie w Wilnie /137
Walki powstańców z wojskami pruskimi i rosyjskimi /142
Bitwa pod Szczekocinami i Chełmem /142
Obrona Warszawy /144
Działania na Litwie /145
Klęska Sierakowskiego i Kościuszki /147
Bitwa pod Krupczycami /147
Bitwa pod Maciejowicami /148
Zdobycie Warszawy przez Suworowa /150
Likwidacja Rzeczypospolitej /161
Losy Kościuszki /168

Część II
POLSKI RUCH NARODOWOWYZWOLEŃCZY W XIX WIEKU

Rozdział 1
Próba odrodzenia Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego /173

Konsekwencje rozbiorów Rzeczypospolitej /173
Nadzieja Polaków - Napoleon I /176
Księstwo Warszawskie /178
Napoleon I i Aleksander I /183
Nadzieja Polaków i Litwinów - Aleksander I /186
Inwazja "Wielkiej Armii" /188
Odtworzenie Wielkiego Księstwa Litewskiego /191
Od Księstwa Warszawskiego do Królestwa Polskiego /196

Rozdział 2
Wojna polsko-rosyjska 1831 roku /201

Sytuacja w Królestwie Polskim /201
Początek powstania /204
Redakcja na powstanie w Rosji /208
Sukcesy armii polskiej /210
Bitwa pod Wawrem /212
Bitwa pod Olszynką Grochowską /213
Zwycięstwa armii polskiej /216
Drugi etap wojny (maj-lipiec 1831 roku) /225
Bitwa pod Ostrołęką /225
Działania feldmarszałka Paskiewicza /226
Zdobycie Warszawy i zakończenie wojny /229
Represje cara po zwycięstwie nad Polakami /232

Rozdział 3
Polski ruch rewolucyjny w latach 1832-1862 /239

Organizacje emigracyjne /239
Komitet Narodowy Polski a Młoda Polska /241
Towarzystwo Demokratyczne Polskie /242
Wyprawa Zaliwskiego (1833 rok) /243
Lud Polski /245
Organizacje rewolucyjne w Polsce i na Litwie /247
Stowarzyszenie Ludu Polskiego /247
Piotr Ściegienny /248
Kółko Kamieńskiego /249
Powstanie krakowskie (1846 rok) /249
"Powstanie poznańskie" (1848 rok) /251
Spisek Dalewskich /252
Niepodległościowe kółka konspiracyjne w Warszawie /253
Niepodległościowe kółka konspiracyjne Zygmunta Sierakowskiego /255
"Komitet oficerów rosyjskich" w Polsce /255
"Odwilż posewastopolska" /256
"Nowa polityka" Aleksandra II /256
Demonstracje i rozstrzeliwania /259
Ustępstwa caratu /266

Rozdział 4
Powstanie styczniowe 1863-1864 /271

Utworzenie organizacji rewolucjonistów /271
Polacy "biali" i "czerwoni" /271
Plany powstania /274
Od Komitetu Centralnego Narodowego do rządu podziemnego /275
Organizacje powstańcze w Kraju Północno-Zachodnim i na Ukrainie /277
W przeddzień powstania /281
Prowokacyjna branka /281
Nowy plan powstania /283
Początek powstania /285
Przebieg powstania w okresie od stycznia do marca /286
Pierwsze tygodnie powstania /286
Dyktatura Mierosławskiego /292
Dyktatura Langiewicza /295
Podziemny Rząd Narodowy /298

Przebieg powstania /305

Wiosna-lato 1863 roku /305
Działania powstańców wiosną /305
Działania powstańców latem /310
Powstanie w Kraju Północno-Zachodnim i na Ukrainie /314
Terror władz rosyjskich /322
Interwencja dyplomatyczna Zachodu /322
Działania rządu carskiego /328
Murawiow - wieszatiel /329
Reakcja społeczeństwa rosyjskiego na powstanie /336

Upadek i koniec powstania /337

Jesień-zima 1863-1864 roku /337
Przejście rządu rosyjskiego do terroru w Królestwie Polskim /337
Dyktatura Traugutta /340
Działania powstańców jesienią i zimą 1863-1864 roku /345
Carska reforma agrarna /347
Ostatnie miesiące powstania /349
Rezultaty Powstania /351
Przyczyny klęski powstania /352
Zemsta rządu carskiego /353
Podstawowe zasady represji /353
Rusyfikacja /354
Buntowanie chłopstwa przeciw szlachcie /355
Pogrom Kościoła i system oświaty /357
Stara polityka nowego cara /361
Zemsta rewolucjonistów /364

Część III
"CZERWONA" ROSJA PRZECIW "BIAŁEJ" POLSCE

Rozdział 1
Bolszewicy i nacjonaliści /371

Pokój brzeski (marzec 1918 roku) /371
Państwa "peryferyjne" /378
Polityka narodowościowa bolszewików /381
Walka o Ukrainę /385

Rozdział 2
Odrodzenie Polski /391

Ci, którzy wierzyli w przyszłość /391
Pierwsze starcie Polaków z bolszewikami /398
Jak Polska uzyskała niepodległość /406
Początek konfliktu sowiecko-polskiego (lata 1918-1919) /409
Federacyjny plan Piłsudzkiego /411

Rozdział 3
Rewolucja światowa nadejdzie na bagnetach... /417

Plan Rewolucji światowej /417
Białoruś Ludowa i Białoruś Sowiecka /425
Lit-Bieł jako bufor i przyczółek /427
Przypadek szczególny: ZURL /430

Rozdział 4
Pierwsza wojna sowiecko-polska (luty-wrzesień 1919 roku) /435

Terytoria sporne /435
Pierwszy etap ofensywy polskiej (luty-kwiecień) /437
Drugi etap ofensywy wojsk polskich (maj-lipiec) /442
Trzeci etap ofensywy polskiej (lipiec-wrzesień) /444
Próby negocjacji /448

Rozdział 5
Druga wojna sowiecko-polska (kwiecień-październik 1920 rok) /455

Ponownie "eksport rewolucji" /455
Od Kijowa do Lwowa /458
Atak polsko-ukraiński (25 kwietnia-18 maja) /464
Operacja kijowska Frontu Południowo-Zachodniego (26 maja-17 czerwca 1920 r.) /465
Operacje nowogrodzko-wołyńska i rówieńska (19 czerwca-11 lipca) /468
Lwowska operacja (25 lipca-20 sierpnia) /470
Polskie Termopile /474
Operacja berezyńska (14 maja-8 lipca) /475
Operacja lipcowa (4-23 lipca) /477
Operacja warszawska (23 lipca-25 sierpnia) /479
Polska ofensywa (12 września-12 października) /488
Pomoc Ententy + polski patriotyzm /490
Sowietyzacja Polski /492
Czerwoni wyzwoliciele: "obliko morale" /502

Rozdział 6
Trudna droga do pokoju /507

Nota Curzona i jej następstwa /507
Próba zawieszenia broni (lipiec-sierpień 1920 roku) /511
Traktat ryski /513
Sprawa jeńców wojennych /520
Spór o Wileńszczyznę /528

Rozdział 7
Tajna wojna przeciwko Polsce (1920-1925) /531

Polonizacja Kresów Wschodnich /531
Kurs na "rewolucje światową" /535
Nielegalna Organizacja Wojskowa /537
Zajście w Jampolu i jego następstwa /547
Bojownicy z KPZB i KPZU /550
Wychowankowie Szkoły Łoszyckiej /552

Część IV
UPADEK POLSKI W ROKU 1939

Rozdział 1
Europa wschodnia w latach 30. XX wieku /561

Roszczenia Polski wobec sąsiadów /561
Kryzys polsko-litewski (marzec 1938 roku) /564
Kryzys sudecki a Polska /565
Układ monachijski (wrzesień 1938 roku) /568
Kryzys sudecki a ZSRS /571
"Przyjacielski rachunek" dla Polaków /574
Polski upór w kwestii Gdańska /577

Rozdział 2
Jak Stalin i Hitler dzielili Europę /581

Stalin na aukcji europejskiej /581
Negocjacje moskiewskie /586
Samobójcza polityka Polaków /589
Od nienawiści do miłości... /591
Sensacyjny pakt /596
Tajny protokół w akcji /604

Rozdział 3
Rozgromienie Polski przez wojska niemieckie /615

Siły i plany stron /615
Ogólny przebieg działań bojowych /622
Obrona twierdzy brzeskiej (wrzesień 1939 roku) /627
Straty poszczególnych stron /630
Dziwna wojna /631

Rozdział 4
Cios w plecy Polaków /637

Przygotowania do napaści RKKA /637
Wkroczenie wojsk "czerwonych" i reakcja Polaków /651
Próby polskiego oporu /653
Obrona Wilna /655
Walki o Grodno /657
Obrona Lwowa /660
Losy marynarzy Flotylli Pińskiej /663
Współdziałanie RKKA z Wehrmachtem /667
Oceny "pochodu wyzwoleńczego" /675
Masowe zabójstwa Polaków /684
"Czystki" NKWD /693

Rozdział 5
Sowietyzacja obwodów zachodnich /697

Nowa władza /697
"Wyzwolenie chłopów spod jarzma" /702
Terror jako sposób życia /708
"Zacieśnienie" współpracy sowiecko-niemieckiej /716

Rozdział 6
Likwidacja polskich jeńców w 1940 roku /729

Ilu było jeńców /729
Losy Polaków-jeńców /738
Kogo zamordowano? /748
Oprawcy - czekiści /759
Losy katów /765
"Zapomnienie przeszłości" po rosyjsku /766

Rozdział 7
Deportacje obywateli polskich w latach 1940-1941 /775

Pierwsza deportacja (luty 1940 rok) /776
Druga deportacja (kwiecień 1940 roku) /784
Trzecia deportacja (czerwiec-lipiec 1940 roku) /789
Czwarta deportacja (czerwiec 1941 roku) /791

Rozdział 8
Konsekwencje zmowy Stalina i Hitlera /797

Przekazanie Litwinom Wilna /797
Zajęcie państw bałtyckich /800
Niewypał z Finlandią /803
Finał współpracy sowiecko-niemieckiej /806

Rozdział 9. Dodatkowy Polski opór wobec nazistów /817

Stosunki polsko-sowieckie w latach 1941-1943 /821
Polscy komuniści - marionetki Moskwy /825
Akcja "Burza" i powstanie warszawskie 1944 roku /827
Wielkie mocarstwa a "sprawa polska" /832
Wyzwolenie Polski od nazistów /834
Początek "zimnej wojny" /837
Polacy w ZSRS po 1945 roku /839
Polski opór wobec komunistów /841
Rok 1947 - sfałszowane wybory /843
Stalinizm w Polsce /846

Zakończenie /855
Bibliografia /861
Mapy i ilustracje /869