Akcja Wisła '47. Komunistyczna czystka etniczna

Autor: Grzegorz Motyka

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 425

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Szczere i uczciwe rozliczenie bolesnej karty w historii polsko-ukraińskiej.

To książka napisana bez stereotypów i uprzedzeń, bez wybielania żadnej stron, ale i bez szukania „złotego środka” tam, gdzie go nie ma. Jej autor, profesor Grzegorz Motyka, jest wybitnym specjalistą w dziedzinie historii najnowszej Kresów Wschodnich. Jego poprzednie publikacje, jak Wołyń ’43, zostały bardzo dobrze przyjęte zarówno przez czytelników, jak i krytyków oraz świat akademicki.

Akcja przesiedleńcza oznaczona kryptonimem „Wisła” była pokłosiem konfliktu polsko-ukraińskiego. Ale okazała się przede wszystkim tragedią nie polityków i zbrojnych bojówek, a zwykłych ludzi – polskich obywateli. W jej wyniku wysiedlono ponad 140 tysięcy osób. Decyzja partyjnych dygnitarzy na zawsze zmieniła zarówno życie przesiedlonych, jak i kolejnych setek tysięcy ich potomków. W bezprecedensowy sposób wyludniono południowo-wschodnie połacie kraju, a opustoszałe wsie Beskidu Niskiego i Bieszczadów do dziś są świadectwem tego dramatu.

Akcja "Wisła" ’47 jest również historią początków totalitarnego ustroju w Polsce. Znakomicie pokazuje mechanizmy jego działania, bezwzględność aparatu siłowego i propagandowe zakłamanie. A nade wszystko jest to książka o ludzkiej krzywdzie. Akcja „Wisła” nie była epizodem, była największą operacją tego typu w dziejach PRL-u. Bez tej historii nie da się zrozumieć relacji polsko-ukraińskich.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od autora   /7

Zamiast wstępu: dlaczego akcja "Wisła" jest ważna?   /9

1. Rewolucja bezkrwawa czy permanentna?  /14

2. Zasadzka pod Jabłonkami   /26

3. Decyzja   /35

4. Organizacja GO "Wisła" i plan szczegółowy   /48

5. Zanim zaczęły się wywózki  /58

6. Kogo wysiedlać? /65

7. Pierwsza faza operacji (28 kwietnia - 15 maja)   /74

"Wisła" ruszyła!    /74

"Gorączka gromadzenia ludzi..."   /80

Tajemnica transportu R-40   /85

Energia Mossora i sens zmian w sądownictwie GO  /88

Dalsze wysiedlenia  /95

Walka z UPA. Fiasko obławy na Chryszczatej   /98

Bilans pierwszej fazy operacji   .103

8. Dostosowanie planów akcji  /105

9. Przebieg akcji wysiedleńczej   /110

6. Pomorska deportuje Łamków    /110

Wysiedlenia od Komańczy do Lubaczowa  /119

Wysiedlenie Lubelszczyzny   /129

Od punktów załadowczych do rozładowczych  /141

Bilans wysiedleń: Wisła jest kobietą!   /151

10. Wysiedlenia Polaków i protest PSL  /156

11. Działania Grupy MBP. Zeznania Hamiwki   /168

12. Zwalczanie podziemia przez GO "Wisła"   /176

Ukraińskie podziemie w Polsce   /176

Walki z kureniem "Rena"  /183

Rajdy kurenia "Bajdy"  /190

"Ordon" zamiast "Berkuta". Działania GO "Puchaczów"  /206

13. Rozwiązanie GP "Wisła"   /216

14. Obóz Jaworzno   /227

15. Zniszczenie ukraińskiego podziemia w Polsce  /236

Operacja "R-2". Go "Lubaczów" i likwidacja prowidnyka "Stiaha"   /236

Kontratak zgrupowania "Prirwy" i "Zenona" oraz jego demobilizacja   /247

Aresztowania i procesy  /253

Operacja "C-1"   /259

16. Głodna zima przełomu lat 1947 i 1948  /269

17. Niewidzialni: starcy, chorzy psychicznie, sieroty   /280

18. Wysiedlenia powtórne   /286

19. Gdzie są dzieci z sierocińca w Przemyślu?   /295

20. Otoczeni zorganizowaną nieufnością   /303

21. Ewolucja polityki PPR-PZPR 1947-1952  /318

22. "Szpiedzy" papieża Piusa XII i nawrócenie generała   /329

23. Następne kroki domina? Powojenne deportacje narodowościowe w ZSRR   /341

"Nie jesteście Talleyrandami"  /341

Deportacje narodowościowe jako instrument polityki ZSRR   /344

Operacja "Zachód"  /346

Operacja "Wiosna"  /353

Operacja "Przybój"  /356

Operacja "Jug" ("Południe)  /359

Operacja "Oseń"  /362

Zbrodnie przeciwko ludzkości czy genocyd?   /364

Zamiast zakończenia: nieudana próba etnobójstwa!   /369

Przypisy  /377

Bibliografia  /406

Spis źródeł ilustracji i map   /417

Indeks nazwisk   /418