Żydzi włocławscy i ich zagłada (1939-1945)

Autor: Aneta Baranowska

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 151

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm na 20,5 cm

W okresie międzywojennym ludność żydowska Włocławka stanowiła ważny ośrodek polskiej diaspory. Ze względu na swoją kulturę, mentalność i obyczajowość różniła się znacznie od innych narodowości zamieszkujących miasto. To liczne i prężne skupisko Żydów w wyniku realizacji hitlerowskiej polityki eksterminacji uległo niemal całkowitej zagładzie. Holocaust przeżyli nieliczni. Nazistowskie ludobójstwo ludności żydowskiej Włocławka nie doczekało się dotychczas pełnego naukowego opracowania. Materiały archiwalne dotyczące okresu hitlerowskiej okupacji Włocławka, a zwłaszcza eksterminacji jego mieszkańców, w zdecydowanej większości zostały zniszczone przez wycofujące się i władze niemieckie. Praca ta, jak pisze w swej recenzji doc. dr hab. Wincenty Kołodziej: „stanowi dowód iż niedostatek materiałów źródłowych jest pozorny (...). Jest przykładem monografii poświęconej zagadnieniu, które znajduje ważne miejsce w polskiej historiografii. Tytułowa problematyka, nigdzie wcześniej nie przedstawiona w tak szerokiej formie, doczekała się dobrego opracowania, opartego na bogatej i różnorodnej bazie źródłowej”.

Spis treści:

Wstęp /7

Rozdział I. Sytuacja mniejszości żydowskiej w Polsce w latach 1918-1939 

1. Liczba i rozmieszczenie ludności żydowskiej /11

a. na obszarze Rzeczypospolitej /11

b. na terenie miasta Włocławka /14

2. Położenie prawne narodowości żydowskiej w Rzeczypospolitej /17

a.  status prawny /17

b. przepisy o organizacji gmin żydowskich /22

3. Gmina wyznaniowa we Włocławku /26

4. Struktura społeczno-zawodowa ludności żydowskiej w w II Rzeczypospolitej /29

5. Struktura społeczno-zawodowa ludności żydowskiej we Włocławku /32

6. Życie polityczne Żydów /40

7. Antysemityzm /49

Rozdział II. Włocławek w granicach Kraju Warty

1. Faza przygotowań do masowych zbrodni na Żydach w Kraju Warty /58

a. okres Zarządu Wojskowego /58

b. okres Zarządu Cywilnego /62

2. Włocławek w pierwszych miesiącach okupacji /67

Rozdział III. Getto we Włocławku 

1. Utworzenie i organizacja /79

2. Judenrat (Altesternat) /84

3. Policja żydowska /85

4. Przymus pracy /87

6. Działalność kulturalna i polityczna młodzieży żydowskiej  w getcie /89

 7. Przestępstwa gospodarcze /91

8. Opieka zdrowotna i śmiertelność /92

9. Deportowanie Żydów z Włocławka do getta w Łodzi /96

10. Likwidacja włocławskiego getta /99

11. Spór o mienie po Żydach włocławskich /102

12. Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem - miejsce kaźni Żydów włocławskich /105

Zakończenie /110

Bibliografia /112

Wykaz fotografii /150

Wykaz tabel i map /151